DIY Audio Türkiye Forum

[birgitay]

Dost'lar uzun zamandır bir konu aydınlanmamışken , bu konuyu ele alıp tekrar sizlerle net bir sonuca taşımak istiyorum. Şimdi Fet'ler ve Mosfet'ler yapılışlarında yüksek Empedans için tasarlanmıştır direk Preamplifikatör'lerde yada Amplifkatör'lerde net sonuç ve parlak ses verse bile Metalik ve Bass seslerinin vermemesi gerçekte göz ardı edilemez . Bu neticede böyle bir Mosfet Amplifikatör tasarımında çıkışa mutlaka , Çıkış Transformatör'ü koyarak bunu aşabiliriz. Yani 4 ohm yada 8 ohm gibi tasarlanırsa. Zira Lamba Sound'larına çok yakın olur. Ve buna nazaran es geçilmeyecek birşey ise , sadece çıkış Transformatör'ü nerede yaptırılacak olması. Sizce bu fikrime katılmak isteyen var ise , fazlası ile başarılı olacağımıza ve kolay yoldan Lamba'nın gerçek seslerine yaklaşacağımızdan emin olabiliriz.

[birgitay]

http://www.tubecad.com/2006/04/blog0059.htm
Bunu gerçekten yapmaya değer.

[onursal]

Bir lambalı amplifikatör ile günümüz yarı iletkenleri arasındaki farklar.
1 GÜRÜLTÜ FAKTÖRÜ: Lambalı cihazların çalışma ve uygulama gerilimlerinin büyük olmasından dolayı, devre elemanları gürültü faktörleri dikkate alınmayacak kadar küçük olmaktadır. Çıkışta elde edilen S/N oranı ise oldukça iyi olmaktadır.
2 POWER BAND WIDTH: Güç bandı. Çoğu modern amplifikatörlerin teknik verileri açıklanırken güç bandı kavramı genellikle açıklanmamaktadır. Çünkü modern teknolojide bu değer tasarımcılara bağlıdır. 30W lık çıkış gücü olan bir amplifikatör belli bir güçten sonra bazı frekansları eşit şekilde yükseltememektedir. Bu olay da ses rengi denilen olayı ciddi şekilde etkilemektedir.
Uzun yıllar öncesinin kaliteli cihazlarında kullanılmış olan SANKEN yapımı SI 10XX serisi power modüllerin POWER BAND WIDTH değerlerini sizler için buldum.

Temel olarak power band width olayı frekans respons'unu gösterse de aslında günümüzde ölçülen frekans responsu karakteristiği düşük güçlerde Po=1W civarı yapılmaktadır.
3 DISTORSIYON: Bozulma. Modern yarı iletkenlerde distorsiyon seviyesi oldukça düşük olsa da, aslında bu da çoğu amplifikatör üreticilerinin referans çıkış gücünde (1W civarı) ölçülerek vermiş oldukları değerdir. % 0.5-%2 civarında verilen lambalı distorsiyon değerleri bile günümüz çoğu amplifikatörlerinden daha iyi gösterilmektedir. Çünkü bu bozulma değeri anma gücünün çok yukarılarında bile geçerliliğini korumaktadır.
Bu anlattıklarım doğrultusunda.
Gürültü (S/N) ve distorsiyon değeri oldukça iyi olan ve yaklaşık max çıkış gücü 75W olarak bildirilmiş bir amplifikatörü 20-25W civarı güç elde edecek şekilde yeniden tasarlayabilirsek lambalı amplifikatörün karakterisitiğini yakalamış oluruz.

[Bedri®]

Ben mosfet çıkışlı amplifikatörlerin "Metalik ve Bass seslerinin vermemesi" düşüncesine katılmıyorum. Yıllar önce tasarlanmış olan ve elektronik devre yapan çoğu kişinin denemiş olduğuna inandığım AV-400 amplifikatörümü yıllardır keyifle dinliyorum. Ben gerek derin bas gerekse diğer frekanslar bakımından BJT transistörlü çıkışı olan amplifikatörlerden eksik bir yanını görmüyorum. Üstelik dandik hoparlörlerle bile güzel sonuç verebiliyor. Daha önce yaptığım bazı amplifikatörlerde teneke gibi bas sesleri aldığım oldu. Bir amplifikatörün bas seslerini doğru dürüst vermemesi kanımca tasarımı ve kullanılan malzeme kalitesi ile ilgili olabilir.
Sayın Onursal yüksek güçlü bir amplifikatörü düşük güçlerde çalıştırmak için geri besleme müdahalesi ile sonuç alabilir miyiz?. Yoksa kazancı fazlaca düşürürsek negatif sonuçları olabilir mi?. Daha önce yaptığım bir TL081li ön kuvvetlendirici de geri besleme yolunda 1k direnç vardı. İki kanaldan birinin entegresi sürekli bozuluyordu. İncelemelerim sonucunda geri besleme yolundaki bu 1k direncinin toleransı nedeniyle 940ohm değerinde olduğunu gördüm. Bu direnci 1 k değerinden biraz daha yüksek olan başka bir dirençle değiştirince entegrelerin bozulması sona erdi. Tabi bunun bilimsel bir yanı olmayabilir ve benim sorunumun kaynağı başka olabilir. Ama o önkuvvetlendiriciden başka yaptığımda bu 1k minimum değerine çok dikkat ettim:)

[birgitay]

Tecrübülerinize ve bilgilerinize saygı duyarak birşeyi es geçiyorsunuz. Mosfet'ler ve Fet'ler Lamba'ların yerlerini aldılar. Ama tamamen aynı işi yapamıyorlar. Ki Lamba'lar çalışmadıkları zaman iç yapıları Sonsuz Empedans'tır. Çalışmaya başladığı zaman 500k-1M'lara iniyor Empedans'ları. Ve bu tarz bir Lamba Responce değerleri , ile günümüzde herhangi bir Cd çalar , Mixer yada Silikon yapıda bir cihaza girdiğinde bu metalik seslerin ve Bass seslerinin yutulmaması imkansız bir ekre. Burada anlaşmak gerekiyor. Ki Lamba Amplifikatör'lerinin çıkışındaki Out Transformatör'ü , hem Empedans'ı hoparlörün Empedansına indiriyor hemde İzalasyon sağlıyor. Bu neticede ancak gerçek sesler hissediliyor. Mosfet'ler ve Fet'ler bu değerlerde olmasada , Bjt transistörlerden Empedans'ları çok yüksektir. Mesela J-fet girişli entegrelerde çıkışlarında Bjt yapıda olması Empedansı yüksek girişten Düşük çıkışa resmen Convert etmesi gibide düşünebilirsiniz. Dediğimi esgeçmeyin. Sadece önemli olan çıkış transformatörü.

[onursal]

Sayın Onursal yüksek güçlü bir amplifikatörü düşük güçlerde çalıştırmak için geri besleme müdahalesi ile sonuç alabilir miyiz?. Yoksa kazancı fazlaca düşürürsek negatif sonuçları olabilir mi?. Daha önce yaptığım bir TL081li ön kuvvetlendirici de geri besleme yolunda 1k direnç vardı. İki kanaldan birinin entegresi sürekli bozuluyordu. İncelemelerim sonucunda geri besleme yolundaki bu 1k direncinin toleransı nedeniyle 940ohm değerinde olduğunu gördüm. Bu direnci 1 k değerinden biraz daha yüksek olan başka bir dirençle değiştirince entegrelerin bozulması sona erdi. Tabi bunun bilimsel bir yanı olmayabilir ve benim sorunumun kaynağı başka olabilir. Ama o önkuvvetlendiriciden başka yaptığımda bu 1k minimum değerine çok dikkat ettim:)

Bahsetmiş olduğum konu geribesleme ile ilgili değildir.
Amplifikatörlerdeki geri besleme (feed-back) genel olarak frekans karakteristiği düzeltmesi ve bazı stabilizasyonlar için yapılmaktadır. Geri beslemenin ampli kazancını olumsuz yönde etkilemesi sözkonusu olsa da konumdaki esas tema;
Esasen 75 için tasarlanmış bir devre düşünün. Çıkış transistörleri daha güçlüdür, kollektör emitter akımları daha yüksektir.
Belki gerilim kazancı olmasa da akım kazançları yüksek olmalıdır.
İşte bu kriterler doğrultusunda basitçe ele aldığımızda, aynı çıkış transistörleri ve devre elemanları kullanılan 75W lık bir ampliyi 25W civarı akım ve gerilim kazancı olacak şekilde modifiye edersek, sürücü devrelerinde ve çıkıştaki gerilim, kolay kolay kırpılmayacağı için çok stabil ve temiz bir 25W lık güç elde etmiş olacağız.

[birgitay]

Çalışma mantığı ve anlattığının bizimle alakası yok sanırım. Bize çıkış Transformatör'ü konusunda yardımcı olursan mükemml olur. Burasa Responce en sonraki kısım . Şimdi Empedans uyumu önemli. Mosfet'leri direk Amplifikatör olarak kullanamıyacağımızı sende biliyorsun değil mi ?

[onursal]

Çalışma mantığı ve anlattığının bizimle alakası yok sanırım. Bize çıkış Transformatör'ü konusunda yardımcı olursan mükemml olur. Burasa Responce en sonraki kısım . Şimdi Empedans uyumu önemli. Mosfet'leri direk Amplifikatör olarak kullanamıyacağımızı sende biliyorsun değil mi ?

MOS-FET'lerin çıkış empedansı zaten oldukça düşüktür. Teorik olarak 0.1 ohm seviyelerinde olan bu çıkış empedansında transformatör kullanmanın mantığını anlayamadım. Amaç amplifikatörün gerilim kazancını yüksek tutmaksa besleme gerilimini yükseltmek daha mantıklıdır.

[birgitay]

Abi yapma ya. Nasıl düşük Empedans ?Neye göre düşük Empedans ? Ozaman Empedans çok düşükse mixer girişleri Opamp ile 22k ohm ancak olabiliyor yada değişiebilir. Transistör ise daha farklı. Ki 1M ohm'ler nerede ? Lamba için tabiki. Mosfet'lerde buna yakın üretiliyor. Metal ve parlak ses vermesinin sebebi Empedans uyuşumu başka birşey değil.

[birgitay]

Bak bakalım ben mi doğru biliyorum sen mi abi ? (Mübala olmasın sakın ) ;
http://www.silisyum.net/htm/fet/fet.htm