DIY Audio Türkiye Forum

[e154]

hepsi iyi güzelde benim devrede nie çat çut sesler yok. sadece tizler çok kaliteli değil o kadar...

[hoparlör]

Şimdi geldiğimiz noktada başka ne yapılabilir diye düşünüyorum. Devrenin son halindeki bozuk sesi bir kenara bırakıyorum. Ona tekrar bakmak gerekecek. Temel sorun 100pF yerine 100000pF takmak olmuş. Bu sayede epey şey öğrenmek durumunda kaldım, şikayet etmiyorum, sizlerin de başını ağrıttım ama..

Bu arada diğer arkadaşlarımızın da benzer sorunu neden yaşadıklarını anlamadım. Yoksa benzer değil miydi? E154 tizler kaliteli değil diyor. Aslında bu biraz da nasıl bir hoparlörle dinlediğinize de bağlı derim. Gür ve net tizler bots marka midrange'den geliyordu bende.

Çat çut sesler sinüsün üçgene kırpılmasından kaynaklanıyormuş anladım. Ama başka ne sorunlar vardı, ya da tizler bozuk muydu diğer arkadaşlarda, çok net değil.

Testleri yaparken eklediğim kondansatörleri değiştirmedim, iki kanal yaptığım için ilk haliyle bir devrem daha var. Dolayısıyla bu sabah duyduğum sesi bir daha duymak istersem sanırım diğer kanaldaki kondansatörü değiştirmem yetecek.

Ustura arkadaşımzın verdiği linkteki devre analizini bir kere daha okumak niyetindeyim. Sonra yapmayı düşündüklerim şunlar:
1. Sonradan bozulan sesin nedenini araştırmak için osiloskopla testleri tekrarlamak.
2. 100uF'lık kondansatöre paralel bağladığım 100n kondansatörü çıkarıp ölçümü tekrarlamak. Kalsın mı çıkaralım mı diye sormak.
3. Geri besleme yolundaki 22K'lık dirence paralel bağladığım 47pF'lık kondansatörü çıkarıp ölçümü tekrarlamak. Kalsın mı çıkaralım mı diye sormak.
4. Ölçümlerde TIP 41 in beyz sinyalini ve kollektör sinyalini genlikleri ile birlikte tespit etmek.

Bu arada soğutucuların ısınmadığını söyleyebilirim, ortam zaten soğuktu, biraz da büyük soğutucular ama hiç ısı yoktu. Toplam 15 dk. kadar çalıştılar.

[e154]

http://upload2.postimage.org/328968/photo_hosting.html

bu hoparlörle denedim. malasef elimde daha iyi hoparlör yok. fsazla yüksek sesde dinşemedim normasl dinleme moduydu. ama şunu söyleyimki dinlerken belirgin bozukluk olmasada birşeylerin sesi tırmaladığı hissediliyor.

[hoparlör]

Kullandığın hoparlör de birşey yok bence. Kulağına gelen seste bariz bir sorun yoksa devre tamamdır, ama tırmalaması konusunda bakalım ne yapacağız. Ölçüm yapmadan birşey söylemek zor.

[e154]

bu durumda gerçekçi bi teste ihtiyaç var yani çıkışda yük olarak hoparlör, girişte 10-15- 20 kHz sinyal..

[hoparlör]

Sabah baktığımda sinyaldeki bozulmayı keşfettim. Durup duruken neden oldu anlamadım ama sinüsteki bozulma bariz fark ediliyor.

TIP41'in bacağında da aynı derece bozuk sinyal vardı. Bu arada amfiyi sürmek için gerçekten yüksek bir preamp gerekiyor. Sinyal seviyesi oluşmuyor diye baktığımda ancak 300 mV gibi bir değere ulaştığını gördüm. Ses kartı Creative Live Value, dolayısıyla araya güçlübir preamp olmadan bu iş tam ölçülemeyecek gibi.

[e154]

doktor bu işe bi el atarsın artık...

[drhardware]

Arkadaşlar,

Proje esasen Kapibara'nın olduğu için fikir beyan etmem ayıp olur diye düşündüm.
Ancak gördüğüm kadarıyla hem sitede hem de forumlarda oldukça ilgi görüyor bu konu.. Hevesinizi de kırmak istemem doğrusu.
Lakin bu devrenin tasarımcısı ve bir kaç yakın arkadaşı derler ki; "BU DEVRE STABİL DEĞİL"...
Kısaca devreyi analiz etmeye çalışırsak,
Girişteki eşleniklerden (LTP) sonra gelen VAS (TIP41) aynı zamanda akım sürücülerinin (TIP142-147) bias dengelemesini yapmakta. Dolayısıyla bu transistörün akım sürücüleri ile aynı soğutucuya bağlanması gerekir.
Devre bu haliyle oldukça basit yapıda ve kontrolden uzak bir halde. Dolayısıyla bias dengesi tutturmak ancak çok çok iyi bir ısıl kuplajla mümkün.
Buna rağmen, audio tekniğinde akım sürücülerini "hazır" darlingtonlarla kurmak pek iyi sonuçlar vermez.
Sonuç olarak bu devre HIFI olmaktan bir hayli uzaktır. Stabil değildir ve slew rate i oldukça düşütür. Tiz ve mid performansı almak imkansızdır.
Ayrıca skop görüntüsünden anladığım kadarıyla oldukça ciddi bir crossover distorsiyonu sözkonusu ki bu da bias dengesizliğine işaret eder. Yani tezim doğrudur.
Çok uğraşmışsınız, ve dediğim gibi hevesinizi kırmak istemem, çok iyi bir ihtimalle aynı soğutucuya monte edilmek kaydıyla sub-woofer amplisi olarak kullanılabilir.

Kolay gelsin.

[Kapibara]

Proje benim derken bi konuyu açıklığa kavuştarayım.
Aslında olay en başından beri bellidir ama zaman ileredikçe sanki bütün devreyi ben tasarlamışım gibi algılayanlar oluyor.
Devrenin asıl şeması ve tasarımı bana ait değildir.
Benim katkım sadece grafiksel yönden göze hitap eden derli toplu bi hale getirmek olmuştur.
Üzerinde yaptığımız değişiklikler bir mühendisin hesaplamalarından ve hatasız ölçüm araçlarından geçmemiştir.
Devrenin ilk şemasını çizen nasıl yapmıştır onu kendi bilir.
Konuyu ilk gündeme getirdiğim bu konuda da devrenin pcb ve yerleşiminin çok çirkin olduğunu ve vaktim olursa bunu derleyip toparlağacağımı belirtmiştim.
Zaman içerisinde öylede oldu fakat devreyi uygulamaya geçirince pek çok sorun çıktı.
İlk olarak giriş boşta iken bile cızırtılar vardı ve orjinal devresinde belirtilen BC558 lerin olduğu noktada kapasitelerini aşan gerilim bulunuyordu öncelikle bunları BC556 ile değiştirdik. Daha sonra volumu biraz açtığımızda çıkış transistörlerini defalarca yaktık, tabi bundan devrenin tasarımı değil elimizdeki sahte TIP142/147 ler sorumlu. Galiba ülkedeki bütün TIP142/147 ler sahte olmalıki devrede bu transistör çiftini kullanan herkes aynı şikayette bulundu. Sonra sahte olmadığından emin olduğumuz BDW83C/84C çiftini kullandık ve kurtulduk.
Denemeler aşamasında Dr.Hardware ile pek çok kez mesajlaşmamız oldu. Devre üstündeki bazı pasif elemanların değerlerini onun verdiği bilgiler sayesinde değiştirdim, örneğin devrenin kazancı çok yüksekti yaklaşık 100 civarı. Normal bir amfi için bu biraz fazladır ve benim dikkatimi ilk başta pek çekmemiştir. Geri besleme elemanlarını değiştirerek bu değeri en az yarısı kadar azalttık. Giriş empedansını geri besleme direnciyle aynı değere getirdik.
Geri besleme direncinin üzerine paralel 100pF kondansatör ilave ettik ama cızırtı yaptığı için bundan vazgeçtik vs.
Fotoğraflarda TIP41 in ve çıkış transistörlerinin ayrı soğutucuya bağlanmasının sebebi elimizdeki sınırlı imkanlardan kaynaklanıyor. Tek parça halinde büyük bir soğutucumuz olmadığından mecburen o şekilde bağladık.
Belkide anasayfadan Darlington Çıkışlı HI-FI Amplifikatör yazısını Darlington Çıkışlı Amplifikatör haline getirsek daha iyi olacak çünkü pek çok arkadışımız bu devreden olduğundan daha fazla beklenti içine girmiş gibi gözüküyorlar. Devreyi köprüleyip gücü arttırmaya ve daha yüksek gerilmle besleyip yine gücü arttırmaya yönelik sorularla karşılaştım.
100W ve üzeri daha ciddi bir amplifikatör sahibi olmak isteyenler denenmiş başka projelere yönelmeliler belkide. Zaman geçtikçe ve uygulayanların sayısı arttıkça görülüyorki bu devre vasat damgasını yemeye hazır.
Yine de her durumda ucuza maal edilmiş bir subwoofer amfisi olarak ortalığı titretmeye yetecektir.

[hoparlör]

Sevgili kabipara,
Bu devre ile ilgili tek hayal kırıklığım senin sadece bir bas hoparlörü ile test etmendir, bunu atlamaman gerekirdi Ama bu bir serzeniş değil dostça bir takılma sadece. Evet ilk başta daha fazla beklentim vardı ama sorun değil, yapabileceğim en kaliteli şekilde devreyi yaptım. Fotoğraflardan da göreceğiniz üzere transistörler aynı soğutucu üzerinde ki hepsi mika ve silikon gres ile düzgün monte edilmişlerdir. O zaman silikon pad nedir bilmiyordum, Ersoy uyardı da kurtardım.

Devrenin sonraki adımlarında da ben özellikle üzerinde tartışabileceğimiz bir eğitim ortamı olarak ele aldım. Ben de osiloskop ilk bu devreye bağlanmıştır, hatta bu devre yüzünden osiloskop edindim. Osiloskop kullanmaya devama da teşvik eden bu devredir, Ustura Ustanın tavsiyeleri ve de verdiği linkteki dökümanstanyon bana kısa zamanda çok şey öğretmiştir.

Ayrıca piyasada sahte olmayan TIP'ler buldum, başa orjinal İtalyan yapımı muadil de buldum. Hatta ve hatta seramik kondansatör kodlarını doğru düzgün okumayı bile öğrendim.

Dolayısı ile ben halimden memnunum. Daha ölçüm yapmak gerekiyor, ben tarif ederseniz yaparım, ya da beklerseniz biraz daha okumam lazım. En başından orjinal devreyi de inceledim, bence bizimki tamamdır.

Sadece dediğin gibi başka kişiler devreyi yapmak isterse bununla ilgili bir uyarı konulabilir. Ama ben şahsen Kabipara'nın bu devre dahil çok katkısı olduğunu düşünüyorum. Sabahleyin TDA2030'lu baskı devresini yaptım, nihayet PCB yapabiliyorum. O da nihayetinde başka bir kaynaktan ama sağolsun araştırıp düzenleyip burada sunuyor.

Ölçüm teknikleri konusunda bence iyi bir forum başlığı oldu. Dr. ile Ersoy'un başrolü oynadığı kooperatif proje başlığı altında da inanılmaz güzel bilgiler var. Aslında birgün oturup buralardaki konuları makale yapmak lazım, sırf Dr.'u takip etsek yeter zaten.

Teşekkürler Kabipara