DIY Audio Türkiye Forum

[dregoist]

evet port yanda...102mm çap 224mm boy 40Hz akortlu
proğramı anlatmayı tamalayacağım inşallah.
zaten şimdiden takip ettiğim bir kaç sitede alıntı olduğu söylenmeden paylaşılmış ama olsun çok önemli değil, ilk burdaydı ve burdan devam edecek.

[miriel]

Öncelikle çalışmalarınızda başarılar dilerim. Paylaşımcı kişiliğe sahip olmak Faklılıktır. Bence konuların ilgi görmemesine fazla takılmayın çünki her başlıktan yarlanan birileri vardır herzaman. Paylaşmak biz DIY 'cıların zevk aldığı bir faliyet

Kabin.JPG ve Veri.JPG resmi hoparlörün kitabından alınan resimlermi acaba?

Eğer program bu hacmi 49.55 gibi hatasız tutturmuş ise hoparlörün son kullanıcısı da bu programı kullanmış demektir. İzolasyon malzemeleri dahil her veri aynı girilmiş.

Kabinin boyutlarını altın kenar oranlarına göre ayarlasaydınız daha verimli bir çalışma sağlayabilirdiniz. Küp şekli düşük ses frekanslarını parçalayacak formata pek uygun olmuyor yapılan bilimsel çalışmalarda.
Polar yerine ziftlikeçe,yalıtım süngeri tarzı izolasyonları kullanmanızı tavsiye ederm. Polar malzeme yapısı itibariyle diğerlerine oranla parlak ve yansıtcı özelliktedir,daha pürüzlü yüzeyler ses karmaşalarını daha iyi engeller. Ayrıca elyaf ile kabin içinin doldurulması da gerekir.
Hoparlörün iki mdf arasına sıkıştırıması çok sağlıklı değildir aslıda, her nekadar sıkışık olsa da arada sünger malzeme olduğu için montajda elastik bir bağlatı oluşur. Bu elastiklik sonucu hoparlörün titreşim siddetinin bir kısmı emilir. Bu da dB düşüşüne sebep olur. Bunun yanında süngerimsi malzeme zamanla gevrekleşir ve hoparlörün hareket etmesine,parazit çıkarmsına sebep olur.

Kabin köşelerini yuvarlatabilirseniz daha iyi olur. Port yüzeyin mümkün olduğunca pürüzsüz ve giiş çıkışları kavisli yapmalısınız. Sikülasyonu en az seviyeye indirir, laminer hava akışı sağlanmaya yakınlaşılır.

Aslında çok teferruat var, bu temel noktaları ugularsanız daha iyi verim alabilirsiniz.

[hoparlör]

BassBoxPro hoş bir program, altı ay önce epey bir kullandım, sonra biraz bıraktım, adı üzerinde bas hoparlörleri dışında birşeylerle uğraştığınızda biraz yetersiz kalıyor. Ancak bas tasarımları için herkese tavsiye ederim, kullanımın açıklanması da oldukça yararlı olacaktır, devamını beklediğimiz için biraz ses çıkarmadık galiba

Küp şekli konusunda ben de olumsuz düşünüyorum, her ne kadar bu şekil güzel görünse de duran dalgalar açısından felaket oluyor. Bir de her küp şeklindeki suwoofer kabinin gerçekten kip sanmamak lazım, eğer band-pass yani bant geçiren tip ise içeriden farklı olacaktır, yani en azından iki farklı hacme bölünmüş olacaktır.

Polar kullanımını geçtiğimiz senelerde Ersoy'un subwoofer kiti için denemiştik. Fikir Ersoy'dan gelmişti, hatta eski bir polarını verdi ben de parçaladım. Eğer kaliteli bir polar kullanıyorsanız üzerindeki dokular portlu bas kabinleri için yeterli olacaktır. Bas refleks tarzı kabinlerde çok hafif sönümleme malzemesi kullanmak gerekir. Nedeni de aslında sönümleme maddesi kabin içindeki ses dalgalarını yutar, ama yutup yok etmez, ısıya çevirir. Bas refleks kabinlerde ise içerideki ses dalgalarını yani enerjiyi ısıya değil, port vasıtasıyla kabin ve port ölçüleriyle ayarladığınız bir frekansta daha yüksek güç elde etmek için kullanır ve dışarıya atarsınız. Yani hoparlörün önünde oluşan ses dalgasına ayrıca faz farkı yaratarak arkasında oluşan ses dalgasını da eklersiniz. Zaten bunu da ancak bas seslerde yapabilirsiniz. Ve iyi ayarlanmış bir port ile +3-6 dB kazanç sağlamanız mümkündür. Tabiki kabin biraz daha büyük olur ve iyi hesaplanıp iyi de sonucun ölçümlenmesi kaydıyla ile verim de artar. Hata yapmak kolaydır ve hatalar kapalı kabindeki gibi affedilmez.

Kabin köşelerinin yuvarlatılması bas kabinlerinde çok da önemli değildir, görsel bir öğedir. Ancak port girişi ve çıkışının konumlandırılması ve yuvarlatılması tamamen farklı etkiler yaratacaktır. Nitekim BassBoxPro bunun için farklı seçenekleri içerir. Bu başlı başına bir konu, Ersoy ile yaptığımız denemelerde yaptığımız çalışmanın başarılı bir kit olmasına rağmen port sesi olarak tabir edilen ses bariz rahatsız etmişti. Sonrasında Ersoy uğraştı mı ne yaptı bilemiyorum ama bas hoparlörü çok kuvvetli olunca böyle tasarımları da yerinden oynatabiliyormuş.

[miriel]

Aslında taşıt subwooferlarında kare port uygulamaları daha yaygın. L şeklinde yapılan portun kesitinin genişliği kadar arka duvardan mesafe bırakılıyor. Araba için bu şekilde birkaç program ile hesapladığımız kabin yaptık ve 6000W peak değere sahip pioneer 5102SPL hoparlöründen bile port paraziti almadık. Hava sirkülasyonu için port kenarlarını ahşap parçalarla yuvarlattık. Sonuç 148dB +-3 dB

[dregoist]

Öncelikle tavsiyeler için çok tşkler.
Resimdeki veriler aldığım hoparlör kutusundan çıkan orjinal veriler.Küp şekline gelince zaten bass pro 6 proğramı yaklaşık küp değeri veriyordu ama küp kabinler hakkında bir şey daha öğrenmiş oldum tşk.
litre olarak portlu kabin tecrübem daha önce de oldu ve hata kabul etmediğini bildiğim için kusursuz bir kesim elde etmeye çalıştım.
polar malzemeye gelince zaten daha önce de aynı malzemeyi kullanmıştım ve resimlerini koyunca normal düz bir şekilde değil de çık hafif kıvrımlar oluşturarak düşeyeceğim ve yansıma alanı oluşmasına müsaade etmeyeceğim için sorunun büyük kısmını aşacağım kanaatindeyim.
port kenarları tavsiyenizle yuvarlatılacak ama zaten port 102mm çapında olduğundan yaptığım denemelerde port sesi almadım ve portu kenarlardan 120mm kalacak şekilde yerlaştirdim.
yine tavsiyeniz üzerine hoparlörü iki MDF arasına yerleştirmeden önce vidalayacağım.
Kabin kenarları zaten zımparalama esnasında yuvarlatıldı ,kabin üzerini deri kaplayacağım için yırtılma olmaması için yuvarlattım, estetik açıdan da kaygım işlevselliği kadar var.
elyaf konusunda arkadaşın da bahsettiği gibi akortlu frekansta faz farkı yaratmak esas amaç olduğundan elyaf koymayı düşünmüyorum.faz kayması yapacağı düşüncesindeyim sonuçta saniyede 40 dalga olsa bile elyafın geciktirme yapması bence teorik olarak mümkün.zaten orjinal JBL portlu kabinde de elyaf göremedim.
Ama tecrübeli arkadaşlardan tavsiyeleri asla göz ardı etmem zaten ne olursa olsun herkesin her zaman öğreneceği birşeyler muhakkak vardır

[dregoist]

bir de port paraziti hakkında şöyle bir uygulamam olmuştu diğer kabinde (75mm port çapı vardı) ve ses fark edilir derecede azalmıştı.acaba ekstra bir kaybım olmuş mudur fikri olan varsa paylaşa bilir mi lütfen
şimdi porttan gelen üfleme benzeri ses:bir hava akımının sert bir zemine hızla çarpıp kontrolsüz bir şekilde dağılması ise(1-2mm kalınlığında bir cisme üflerken çıkan ses gibi) şekildeki gibi yaparsak ne kaybederiz ya da kaybeder miyiz.

portun etrafına silikon elyafı gevşek bir şekilde yapıştırıp üstten geçen havayı sönümlemek...
tşk

[miriel]

Portlu kabinde faz farkı kaçınılmazdır evet. Bu iki farklı hortuma benzetilebilir. Birinin çapı diğerinden büyük ama aynı debide su akısı mevcut olduğunu düşünürsek, kesiti büyük olan hortumdan çıkan su yakına düşer, küçük olan kesitli hortumdan çıkan su ise daha uzağa gider. Ama çıkan su miktarı aynıdır.

Hoparlörün önünde de ses dalgası olusur arkasında da. Arkada oluşan aynı ses dalgasını, kayıplar ihmal edilirse (duvar köşe vs), hoparlör çapından çok daha küçük bir delikten dışarı atarız. Burada dalgalar yoğunlaşır ve bu enerji yoğunluğunu dışarıda faydalı iş olarak elde ederiz. İşin içine kayıplar girince bu faydalı iş öndeki işe göre epeyi bir düşer ama fayda yine faydadır. Burada izolasyon malzemesi bu faydayı azaltır ama farklı bir düşüncede de faydası vardır. Kabin duvarına çarpıp geri dönen dalgaları minimize eder. Bu şekilde dalga karmaşasından kaçınılır. Optimum noktayı bulmak gerekir. İzolasyon ile dalgaların birbirini sönümlemesi azaltılarak izolasyonsuz duruma göre daha verimli bir çalışma sağlanacağını düşünüyorum.Portlu kabinde arka ve yanlara giden dalgaları yansımalar ile yok etmeyip yararlı işe çevirmekden bahsediyorum. Gökhan hocamın yorumunu duymak isterim bu konuda.

Portun dış çevresinimi elyaf kaplamakdan bahsettiniz? O kısım kaplanmalı zaten üstte dediğim yansımaları azaltmak için. Portun dışında deil de içinde şiddetli hava akımları oluşur, köşe kısımlarda türbülansa uğrar,bu yüzden yuvarlatmalarla bunun önüne geçilmeye çalışılınır. Günümüzde taşıtların köşesiz tasarlanmaları buna bir örnektir. Ama kısmen köşenin bir kısmındaki akışı yavaşlattığı için parazitlere azaltıcı yönde katkısı olabilir.

[dregoist]

port kenarlarını tavsiyenizle yumşatmıştım zaten mümkün olduğunca aerodinamik bir kenar oluşturmaya çalıştım ve port içinde de pürüzleri giderdim.
sizin de çok güzel açıkladığınız gibi çapla hava basıncı ters orantılı olduğu için (ya da hava hızı demek daha mı doğru bilmiyorum) ve benim portta biraz geniş olduğundan 102mm gibi şu an port paraziti yok ama daha yüksek güçleri deneme imkanım olmadı malum bina sakinlerini sakin tutmak lazım...

[fatihcol]

Bu tip programların gerçeği değilde; senaryo şeklinde olduğunu düşünüyorum. Bu iş diy e ters değil fakat sonuca giderken hangi yolun kullanıldığını bilmemeye sebeb olabilir.

Porttan ses alma mantığının, akustik kaliteye ters olan birşeydir. Sesin hava ile taşınması olayı gerçek olmakla beraber eskimiş sesin driverden sonra ortaya çıkması komik burplamalara sebeb oluyor.

+3dB kazanç getiren port kullanımında; yanlış düşünce porttan ses çıktığıdır. Porttan ses çıkmaz çıkarsa burplar zaten. Burplamanın sebebi driver ile ters düşen ses sinyallerinin çarpışmasıdır. Kısaca Faz distorsiyonu diyebiliriz buna.

+3dB kazanç bize rezonans frekansının ortasına tune edilen porttan gelmiyor. örnek rezonans frekansı 29 Hz olan gt5-12 de 29 hertz teki ohm değeri 16 ohm civarındadır. Portu buraya tam isabet koyarsak 2 ohma kadar düşürdüğümüzü varsayalım. dB@ohm ilişkisini temelden alsak; 16dan 8 ohma +3dB, 8den 4 ohma +3dB, 4 ohmdan 2 ohma +3dB: sonuç +9dB kazanç olması gerekiyor. Fakat driverin mekanik gücünü aşması, portun gereksiz hava akımları oluşturması, kabinin rezonansa geçmesi gibi sebeblerden dolayı elimize +3dB den başka birşey kalmıyor.

Ayrıca oto hoparlörünü, evde kullanmayı düşünmüyorsunuz değil mi? Oto hoparlörü eve uygun değildir, özellikle enerji ve akustik verimliliğinin düşük olmasından dolayı.

[dregoist]

oto hoparlörleride enerji ve akustik verimin düşük olduğunu biliyorum ama artık bir otoya fazla gelecek kadar verimli hop üretilmeye başlandı biliyorsunuz (arz var diye sürekli eksantrik hoparlörler üretiyor) JBL Gt5-12 de bunlardan biri ben asıl bu höparlörlerin otoda kullanılmasını anlamış değilim.
sesin orjinaline yapılan her türlü müdahalenin elektronik ya da mekanik distorsiyon olduğu doğru ama her kulağın ayrı bir kalite anlayışı olduğu da aşikar.aslında en orjinal halinin stereo oduğunu herkes bilir ama...
aması arayış işte...