DIY Audio Türkiye Forum

[hamist]

Muhtemelen bazı konular tekrar olacaktır,
ama hafıza tekrarı da gerekiyor bazen.

[Amatör]

Hoparlör konusunda son zamanlarda en merak ettiğim şey,hoparlörün frekans cevabının sese etkisi.

Örneğin bir hoparlör sisteminin frekas cevabı 40hz-20000hz verilmiş,diğer kabinin ise 32hz-32000hz verileri kabinlerin arkasında yazmakta.
Bu değerleri doğru kabul edersek,kulağımızın 18000hz den üst frekanslarda vasat hatta sağır olabildiği öngörüsü olsa bile üst frekans cevabı yüksek olan kabinin beni daha mutlu edebileceği yönündeki hislerimi elimde bulunan birkaç çift kabin de görüyorum.

Bu konu hakkında nasıl bir mantık yürütmek sizce doğru olur?
Bir kabinin frekans cevabı genişledikçe(tabiki bu durumda duyamadığımız frekansların duyulabilenlere etkisi ne düzeydedir) çıkardığı seslerde o oranda nasıl değişebilir,değişir mi?

[birgitay]

Hoparlör denilince aklımıza sadece kasamı geliyor ? Yada iyi bir Amplifikatör tarafından tüm güç verilip Pic'ler verene kadar iyi ses almayamı çalışılıyor acaba yada daha farklımı? Aslında hoparlör vede kasanın rezonansı çok önemlidir. Atımı önemlidir. Ki bu sebeple hoparlör Reflex olarak hareket ederken kasanın içinde , asla dışarı en ufak bir hava kaçağı olmamalı. Vede bunun için ya Mackie kabin yada Sukontroplağı yada Amerikan Mdf'si kullanılıyor. Amplifkatör'de günün dışında en önemlisi , hoparlör için yapılan Active filtre çok önemlidir. Kaç yollu yapılacaksa o önemlidir. Zira , Çok ünlü Active hoparlörlerin içinde max. 150 Watt amplifkatör ile inanılmaz derecede Hi-fi Müzik ve konuşma performansı alınabiliyor. Zira Amplifkatör'ün yapısıda çok önemli. Bunların hepsi birbiriyle son derece alakalıdır.

[onursal]

Hoparlör konusunda son zamanlarda en merak ettiğim şey,hoparlörün frekans cevabının sese etkisi.

Örneğin bir hoparlör sisteminin frekas cevabı 40hz-20000hz verilmiş,diğer kabinin ise 32hz-32000hz verileri kabinlerin arkasında yazmakta.
Bu değerleri doğru kabul edersek,kulağımızın 18000hz den üst frekanslarda vasat hatta sağır olabildiği öngörüsü olsa bile üst frekans cevabı yüksek olan kabinin beni daha mutlu edebileceği yönündeki hislerimi elimde bulunan birkaç çift kabin de görüyorum.

Bu konu hakkında nasıl bir mantık yürütmek sizce doğru olur?
Bir kabinin frekans cevabı genişledikçe(tabiki bu durumda duyamadığımız frekansların duyulabilenlere etkisi ne düzeydedir) çıkardığı seslerde o oranda nasıl değişebilir,değişir mi?

Anlatmaya çalışayım da kavga çıkmasın.
Hoparlörlerde belirlenen frekans cevabı tek başına yeterli bir kriter değildir. En önemli unsur DİNAMİK ALANA etkisi olan POWER BANDWIDTH (Güç band eşiğidir.)
Konu oldukça geniş bir spectrumda incelendiğinden tek bir mesajla anlatılması mümkün değildir. Bu yüzden teker teker ve yeri geldikçe anlatmayı uygun buluyorum.
Güç bandını anlamak:
Amplifikatör ile direkt ilişkili olan bu unsur aslında duyarlılık teriminin tüm frekanslardaki analizi olarak belirlenebilir.
Şöyle ki.
Üst frekans bölgesini, 15KHz ve yukarısını tercih ettiğimizi varsayalım. Bu frekanslar için elbette belli bir hoparlör kullanılmaktadır ve tweeter adı verilmektedir. Günümüz kabinlerinde çoğunlukla tek bir tweeter yeterli band genişliğini verebilmektedir. NEDEN: Çünkü yüksek frekanslardaki COSq katsayısı daha yüksektir bu yüzden kulağımıza daha fazla etkiler.
Elbette ki bu frekansların direkt yayılımı da bir etkendir.
Elimizde oldukça iyi bir hoparlör kabinimiz olsa ve biz bu hoparlörümüze haricen bir tweeter daha ilave edersek ne olacaktır?
Amplifikatörümüzün yeterli band genişliğini ve gerekli çıkış akımını da verebildiğini varsayarak yola çıkarsak, Elde edeceğimiz tiz seslerin yoğunluğu prensipte 2 kat artacaktır. İyice çılgınlaşıp hoparlörümüze ''n'' kadar tweeter bağlarsak sonuç sizce ne olacaktır?
Elbetteki verilen örnek tizler ile ilgili olsa da tüm frekans bölgelerinde bu denemeyi gerçekleştirebiliriz.

Hoparlörler ile ilgili merak ettiklerinize devam edilecektir.

[Amatör]

Anladığıma göre dinamik alanı, mesela 3 yollu bir kabinde 3 e bölüyoruz ve orantılı bir şekilde sürücülere aktarıyoruz.Ancak bizim istediğimiz lineer bir güç,dinamiklik ve düz bir frekans cevabı olduğuna göre 3 sürücüden de eşit oranda faydalanmak gerekli değil mi?Bu na da mevcut sürücülerin performansı oranında ulaşabiliriz herhalde.Sürücülerin kabiliyeti kendi sound larını ortaya çıkaracaktır.Beğenip beğenmemek de bize kalıyor.
Bu oranda kurulabilen denge bizim için önemli oluyor.

Benim sorum ise mesela bir tweeter ın arkasında 2000-20000hz yazıyor diğerinin 4000-40000hz yazılmış.Bu iki sürücünün 10000-15000 hz lerde çıkardığı sesler aynı mı olacaktır? Bu üst frekanslarda istediğimiz (müthiş) performansı hangisi verebilir?
Yoksa tamamen bir mantık hatası mı yapıyorum.

[onursal]

Anladığıma göre dinamik alanı, mesela 3 yollu bir kabinde 3 e bölüyoruz ve orantılı bir şekilde sürücülere aktarıyoruz.Ancak bizim istediğimiz lineer bir güç,dinamiklik ve düz bir frekans cevabı olduğuna göre 3 sürücüden de eşit oranda faydalanmak gerekli değil mi?Bu na da mevcut sürücülerin performansı oranında ulaşabiliriz herhalde.Sürücülerin kabiliyeti kendi sound larını ortaya çıkaracaktır.Beğenip beğenmemek de bize kalıyor.
Bu oranda kurulabilen denge bizim için önemli oluyor.

Benim sorum ise mesela bir tweeter ın arkasında 2000-20000hz yazıyor diğerinin 4000-40000hz yazılmış.Bu iki sürücünün 10000-15000 hz lerde çıkardığı sesler aynı mı olacaktır? Bu üst frekanslarda istediğimiz (müthiş) performansı hangisi verebilir?
Yoksa tamamen bir mantık hatası mı yapıyorum.

Mantık hatası yok. Ancak kandırmaca olabilir. Şöyle ki.
Bir hoparlör belirtilen frekans bandında ne kadarlık bir kazanç ile ve ne kadarlık lineerite ile çalışmaktadır.
İşte bunun cevabı şu olmalıdır.
Örnek:
TWEETER: Frekans cevabı 4000Hz to 40000 Hz denilmiştir.
TWEETER2 : Frekans cevabı 5000Hz to 20000 Hz +/-2db
Bu örnekte verilen değerlere göre TW2 diğerinden çok daha kalitelidir. Çünkü belirtilen frekans bölgelerini sadece 2 db lik bir hata ile doğrusal vermektedir. Ama ilk tweeter örneğinde 4000 Hz'ten 40.000Hz e kadar çalışıyor olsa da aslında bu aralıktaki frekansları ne kadar doğrusallıkla verebileceği önem taşımaktadır.
Kaba bir tabirle anlatırsak. Bendeki medium hoparlör de 40.000Hz i verebilmektedir. Ancak hangi hassasiyette?
Nominal giriş gücündeki sinyaller ne ölçüde sese dönüştürülmektedir. Eğer ilk tweeter belirtilen frekans aralığını 20db lik bir hata ile veriyorsa bu bence hiç te kaliteli bir hoparlör değildir.
Bu konu ilerde SENSITIVITY (DUYARLILIK) bölümünde daha detaylı anlatılacaktır.

[onursal]

Hoparlör denilince aklımıza sadece kasamı geliyor ? Yada iyi bir Amplifikatör tarafından tüm güç verilip Pic'ler verene kadar iyi ses almayamı çalışılıyor acaba yada daha farklımı? Aslında hoparlör vede kasanın rezonansı çok önemlidir. Atımı önemlidir. Ki bu sebeple hoparlör Reflex olarak hareket ederken kasanın içinde , asla dışarı en ufak bir hava kaçağı olmamalı. Vede bunun için ya Mackie kabin yada Sukontroplağı yada Amerikan Mdf'si kullanılıyor. Amplifkatör'de günün dışında en önemlisi , hoparlör için yapılan Active filtre çok önemlidir. Kaç yollu yapılacaksa o önemlidir. Zira , Çok ünlü Active hoparlörlerin içinde max. 150 Watt amplifkatör ile inanılmaz derecede Hi-fi Müzik ve konuşma performansı alınabiliyor. Zira Amplifkatör'ün yapısıda çok önemli. Bunların hepsi birbiriyle son derece alakalıdır.

Bir hoparlör sisteminde, sadece bass sesler için kabin yapımı önem taşımaktadır.
Genel anlamda iki tip üretim bulunmaktadır.
1 BASS REFLEX: Kabin içerisindeki hava 90' lik faz değişimi ile dışarı gönderilir. Böylece bass seslerde biraz daha kazanç sağlanır. Ancak hava dolaşımının rezonansa etkisinden dolayı free air rezonans frekansı etkilenmektedir. Bu yüzden rezonans frekansı yükselmektedir.
2 INFINITIVE BAFFLE: Tamamen kapalı bir kutu olup hiçbir şekilde hava sızdırması olmayan kabinlerdir. Free-air rezonans frekansına en yakınen ulaşılabilen sistemlerdir. Yapımı oldukça zordur. Kabin cidarlarında titreşim olması tüm rezonansı etkileyeceği için iyi bir tasarım ve iyi malzeme kullanılmalıdır. Kenarlarda oluşan titreşim miktarı rezonansa ciddi şekilde etki ettiğinden dolayı elde edilen frekans bölgelerinde ciddi kayıplar görülebilmektedir. Bu tip kabinlerde iç havanın bir miktarı dışarı alınarak, kabin titreşim katsayısı minumum düzeye indirilerek free-air rezonans frekansına rahatlıkla ulaşılabilmektedir.

Tüm dünyada kabin yapımı için bilinen en iyi malzeme MERMER'dir. İç kısmının tekniğine uygun şekilde yalıtılması ile neredeyse rezonansa hiç etkisi yoktur. Oldukça ağır olması ve yapımının zor olması bu tür kabinlerin yapımını neredeyse imkansız kılmaktadır. Ancak çok özel kullanıcılar isterse evinde montaj yaptırabilmekte ve kullanmaktadır.

İkinci olarak, sadece iyi tip üretimlerde kullanılan ve iki kat sıkıştırılmış kavak ağacı ile yapılmış kabinlerdir. (Bende bir çift bulunmaktadır) Sadece referans hoparlörlerde kullanılmakta veya çok üst düzey büyük kabinlerde kullanılmaktadır. Kenar titreşim katsayısı oldukça düşüktür ve ciddi sarsıntı emilim özelliği bulunmaktadır. Hafif malzeme olduğu için bir çok kullanım alanı bulunmaktadır.

Sunta, bilinen ve en ideal hoparlör malzemesidir. Tüm dünyada çoğu üretimlerde sıklıkla kullanılan malzemedir. Yalıtımı kolay ve titreşim miktarı düşüktür. Zor izole edilebilse de imkansız değildir.

[Amatör]

O zaman bir tweeter ın ne kadar yüksek frekansa çıktığından ziyade nasıl çıktığı önemli oluyor.
Frekans bandının geniş olması kalitesini belirlemek açısından yeterli değil.
Lineer bir şekilde 20,000hz lere çıkabilen bir tweeter benim istediğim 10-15khz lerde de yeterli olacaktır.
İlla ki frekans bandının 30-40khz lere ulaşması gerekmez
Zaten 20,000hz lineer şekilde ulaşabilen bir tweeter 30-40khz frekans bandını aynı hassasiyette olmasa da kapsayabilir

[birgitay]

Onursal bey , zira dedikleriniz okuyunca daha çok bilgisahibi edindim zira, bazı şeyleri anlatmak yerine başka kaynaktan böyle izah edilir diye düşüncelerdeyim. Şimdi Hoparlör'lerden ziyada dediğimiz gibi Rezonans'a bütün kuraln sistem girince hiç birşey titrememesi gerekli ve ayrıca hoparlörlerin kasaya uyumu vede kasanında iç yapısndaki dizayn , çıta inşaaları , ve ses tokluğunu etkinleştirmek için Cam elyafıda konuuyor. Zira , bunların dışında benim daha farklı bir yorumum , 60-50 HZ'lerde amplifkatör mono olarak iş görmüyor yetersiz kalıyor. Zira bu neticede Bridge bağlantı ile Hoparlör + kasa + Crossover rezonansa girince o sesi kuvvetlendirmek yeterli. Ayrıca bahsettiğiniz yorumlarda , Actif filtrelerden hiç bahsetmiyorsunuz. Mesela Comressör Limiter alt ve üst bant sınırlayıcı. Ki Bass'larda tam Pic' anında arkadan gelen frekansı sınırlamak. Bunları nasıl açmak istersiniz ?

[onursal]

O zaman bir tweeter ın ne kadar yüksek frekansa çıktığından ziyade nasıl çıktığı önemli oluyor.
Frekans bandının geniş olması kalitesini belirlemek açısından yeterli değil.
Lineer bir şekilde 20,000hz lere çıkabilen bir tweeter benim istediğim 10-15khz lerde de yeterli olacaktır.
İlla ki frekans bandının 30-40khz lere ulaşması gerekmez
Zaten 20,000hz lineer şekilde ulaşabilen bir tweeter 30-40khz frekans bandını aynı hassasiyette olmasa da kapsayabilir

Şöyle anlatayım.
Frekans bandı ne kadar yüksek olursa o kadar band genişliği artacaktır. Bu durum, bize, müzikte dikkate almadığımız ama gerçek enstrumanda olan özelliklerin (üst harmoniklerin) daha iyi iletilmesini sağlayacaktır. Yani 40KHz e çıkabilen bir tweeter daha iyidir. Ama kesinlikle doğrusal bir frekans spectrumu olmalıdır. (Böyle bir ürün için binlerce dolar istenilebilir)
Yani öncelikle doğrusallık kaliteyi belirler. Ama geniş frekans spektrumuna sahip olması da şiddetle gereklidir. Adına tweeter denilip te 10KHz in üzerini veremeyen aletler gördüm. Eh buna da yorumu siz yapın artık.
Elbette ki duyarlılığı da arka plana atmıyorum.