DIY Audio Türkiye Forum

[hoparlör]

Odyofil merakları subjektif bir alana doğru kaymakta. Nico'nun en sevdiğim yanlarından birisi, katıldığı forumlarda da belirttiği üzere, orjinal enstrümanı en yakın oranda dile getirilebilecek amfileri tasarlama çabasıdır. Şahsen elektronik ekipmanla da bir sürü renk katılabilecekken lambalı amfileri kullanmak biraz pahalı bir yaklaşım. Bundan lambalı amfi sevmediğim anlamı çıkmasın, ancak tercih etmiyorum. Şu anda evde yok ama birgün o da olur diyorum.

İşin hoparlör tarafına gelince, burada doğrusal bir mühendislik yaklaşımı oldukça zor görünüyor. Yani yapıp, ölçüp tekrar yapmak gibi tekrarlı (iterative) bir üretim gerekiyor, işin biraz da sanatsal yönü var işte. Bu yüzden de tecrübe şart diyorum. Ama tecrübe ölçüm ile birleşmeyince, sadece kulak seviyesinde kalınca olmuyor. Çünkü nerede durduğunuzu bilemiyorsunuz. Evde ödünç, onarılmış, yapılmış bir sürü kabin ve hoparlörüm var. Yıllar içinde biriktiler. Ve öyle bir noktaya geldim ki, koca bir çöplüğün ortasında oturuyorum. Neden mi? Farklı kabinleri ve sistemleri dinledikçe bazı kulağıma hoş gelen hoparlörlerin gayet hatalı gazel okuduklarını farkettim. Geç farketmemin sebebi de gayet basit. Bol ekolayzırlı, bas ve tizler abartılmış ve yüksek volümde ses dinlerseniz olacağı budur. Referans dinlemeleri yapmanız lazım ki kulağınızın ayarı fazla bozulmasın. Düz, ton kontrolsüz dinlemek artık hem keyif veriyor hem de kulak ayarımı yapıyor.

İşte bu yüzden, basit Çin malı hoparlör bile kullansak, düzgün bir frekans ve faz karakteristiği olan kabinler yapmak mümkün mü diye yola çıkıyorum. Kabinin içine daha fazla elyaf koymak ya da akustik sünger çekmekten tutun da port ayarına kadar bir sürü şey işte. Köşelerin duran dalgalar yaratmasını önlemekten tizlerin çıkıntı kenarlarda tınlama yapmasına kadar inanılmaz detay var. Burada çeşitli metodlar geliştirdikten sonra gidip Beyma alıp T/S parametreleri hazır, hatta kabin tavsiyeleri olan bir sistemi de yapmak mümkün. Sonuçta kabin kalitesini sağladık diyelim, sürücü yani hoparlör kalitesini de belirli bir düzeye çekmek gerekiyor.

Sevdiğim bir işi yaptığımdan ölçüm yapma işini de kabullendim. Biraz daha yatırım gerekiyor ama başka türlü elimdeki çöplüğü işe yarar bir şeye dönüştüremem. Ha, uğraşmaya değer mi? Ben daha uğraşacağım gibi, yoksa taksitle Monitor Audio alıp kenara mı çekilsem? Zannetmiyorum

Bu aralar mikrofon kalibrasyonu üzerinde çalışıyorum, elim havya göremiyor maalesef, ofisimdeyim. Ama Brüel&Kjaeri araştırıp bu işi nasıl yaptırsama kafa yormaktayım. Bir yandan da T/S parametrelerini ölçümleyecek sistemlere bakıyorum.

Aslında ne olacağı belli ama bu işi DIY en ucuza ve iş görecek şekilde gerçekleştirmeye bakıyorum. Yoksa çözüm kolay.

[sabitsalınım]

Üzerinden biraz zaman geçmiş projeniz ne durumda bilemiyorum ancak tam olarak benimde içinde olduğum durumda kalmışsınız.Bir marangoz tanıdığımın olması beni bu konuda en çok heveslendiren etken.Birde bundan önce kendimce çok başarılı olduğuna inandığım bir pionner subwoofer lı kabin tasarımı.Fakat benim kabinim şu aralar çok revaçta olan portlu sadece sub hoparölrü içeren kabinlerden değildi.Birde pionner marka tiz e sahip tam aralık bir kabin çiftiydi.Çok fazla keyif alarak dinlediğim bir takımdı ve her iyi olan şey gibi birgün paraya sıkışma sebebiyle satıldı.Onlardan bana kalan bir pioneer düşkünlüğü oldu.TS-A serisi ovalleri dışında beni bu ilgimden koparacak kadar düşük kalitede herhangi bir pionner ürününe de henüz rastlamadım.Bunlara birde pionner'ın çok geniş fiyat yelpazesi eklenince benimde yapmak istediğim raf tipi stereo kabinlerde pioneer marka 16 veya 17 cm lik hoparlörleri kullanmak var kafamda.Bunların en ucuz modelleri de aslında en fazla işe yarayan tipler çünkü tek yollular.Daha üst modellerde iki ve üç yollular mecvut ama ayrı bir tiz kullanılması bana göre daha iyi olacaktır.Ayrıca bu tek yollu pioneer lar tam aralık olduklarından orta ve alt frekansları rahatlıkla kapsıyorlar.Bir filtre ile tiz görevini alarak yükünü hafifletmek bu hoparlörlerden alınacak sesin kalitesini iyice yükseltebilir kanaatindeyim.Sizin de bu konuda fikirlerinizi almak isterim.60-70 ytl gibi bir fiyatları var.Çok yüksek kaliteli olmadıkları fiyatlarından da anlaşılabilir ama bana göre aynı ebatta piyasadan elde edilebilecek en iyi hoparlörler bunlar.Çünkü en azından yani hiç yoktan üzerilerinde yazan nominal güç değerleri gerçek.

[hoparlör]

Merhaba,

Tanıdık bir marangoz olması oldukça yararlı, kabin yapımı ses zincirinin en zayıf halkası olduğundan bu konuda istediğinizi gibi üretim yapma şansınız oluyor.

En son kaldığım noktadan oldukça ileri gittim ama sonuçlarını henüz değerlendirecek zamanım olmadı, hayatın içinde iki ileri bir geri değerlendirmeye çalışıyoruz. Son dönemde çeşitli hoparlörleri çıplak olarak dinledim, T/S parametrelerini ölçümledim ama tam olarak ölçümlemek için gerekli test kabinlerini henüz bitiremedim. Tamamladıkça burada yazmaya devam edeceğim.

Gördüğüm kadarı ile araba hoparlörlerini tercih ediyorsunuz. Müzik tercihinize göre olabilir diyorum, ancak burada nasıl bir sistem tasarladığınızı iyi belirlemeniz gerekiyor. Piyasada kaliteli hoparlörler mevcut, ancak çok aramak ve bulmak gerekiyor. Genellikle yedek parça veya seri sonu üretimlerin getirilmesi yüzünden her çeşit bulunmuyor ama yok da değil. Aramak lazım, ben sadece kolleksiyon yapıyorum şu anda, biraz da kulak eğitimi.

T/S parametrelerinin bilinmesi başarılı bir kabin yapmak için tek başına yeterli olmuyor. Deneyimle gelen ve farklı zevklere göre değişen çok çeşitli bilgiler var. Yerleştirdiğimiz odanın akustiği de eklenince sorunlar büyüyor. Dolayısıyla burada amaç kendi kulak beğenimize uygun bir şeyler yapmak, yoksa test ek,ipmanı vs. derken astarı yüzünden çok daha pahalıya geliyor.

Belirttiğiniz hoparlörleri tanımıyorum, araba hoparlörlerinden oldukça uzaklaştım. Ama özellikle bas hoparlörü olarak kullanılabilir, dikkat edilmesi gereken en önemli şey araba akustiği göz önüne alınarak üretilmiş hoparlörlerin sizin beğeninize uygun ses vermesidir. Araba sistemlerinde hareket halindeki gürültü nedeniyle HiFi bir dinleme yapma şansınız yoktur, eğer bir limuzinde seyahat etmiyorsanız Dolayısıyla düşük besleme voltajları ve akım kapasitesi de dikkate alındığında hoparlörün verimi, yani ürettiği ses basıncı ön plana çıkmaktadır. Ses basıncı arttıkça frekans eğrisi de biraz inişli çıkışlı olabiliyor. Bu kural değil ama belirli frekanslarda daha da verimli olması üreticilerin de tercih nedenlerinden. Özellikle dalga boyunun uzunluğundan dolayı alt baslar zaten ses dalgası olarak araç içinde oluşamazlar. Bas demek aynı zamanda akım demek olduğundan araçların da sınırlı akım kapasiteleri zaten bu basları sağlayamazlar.

Hayır bütün bunları sağlarız diyenler zaten ek aküler, devasa kondansatörler kullanıp bagajı doldurdukları gibi tıs tıs sesleri dışında asıl geçtikleri yerlerdeki camları titreştirmekte kullanıyorlar bu gücü. Bu yüzden araçlarda kullanılan hoparlörleri eve getirdiğinizde ses karakteristiklerini iyi bilmeniz gerekir. Bunda da beğenileriniz ön plana çıkacaktır. Eğer elektronik müzikleri tercih ediyorsanız bence araç hoparlörleri çok eğlenceli olabilir. Ama akustik enstrümanları, klasik, caz, opera gibi müzikleri tercih ediyorsanız biraz uzak durun derim. Doğallıkları genelde bozulabiliyor, sebebi belirli frekanslarda iniş çıkışlar ve yüksek ses basıncının yarattığı distorsiyondur.

Tabiki bu söyledikkerim her araba hoparlörü için geçerli olmayabilir, genellemedir. Koaksiyel tipli hoparlörlerin avantajı 2-3 yollu olduğunda akustik merkezlerin bir olması nedeniyle en büyük sorun olan faz kaymalarının engellenmesidir. Ancak bu tip hoparlörler özel high-end tasarımlar değilse -ki genelde olmuyor- aynı kalite sorunlarını devam ettiriyor.

Tavsiyem eğer bu tip hoparlörler kullancaksanız T/S parametreleri olan ve mümkün olduğunda düşük rezonans frekansı olan bir bas hoparlörü seçmenizdir. Boyutların çok büyük olması şart değildir, ancak büyük alana sahip ve konu hafif malzemeden yapılmış olanlar tercih edilebilir. En kritik seçim orta bas sesleri verecek hoparlördür, burada 100 Hz altında rezonans frekansı olan bir hoparlör seçmeniz ve boyutunun 16 cm'i geçmemesi tercih sebebidir. Son olarak da kaliteli bir tiz hoparlörü, piezo olmayan, tercihen metalik dome ya da seviyorsanız kumaş olanlarından bir tane seçin derim.

Kabin yapımı detaylı bir iş, ama yaparken hem bildiklerinizi uygulamak hem de yeni şeyler denemek çok keyifli olacaktır. Crossover konsunna hiç girmiyorum, aktif bir sistem tasarlamak amatörler için kanımca en iyi çözümdür.

Başarılar.