5 Watt A sınıfı push-pull single-ended amplifikatör

Transistör/MOSFET Güç Yükselteçleri » Transistörlü ve MOSFET'li (solid state) ses yükselteçleri ile alakalı soru(n)lar

5 Watt A sınıfı push-pull single-ended amplifikatör

Okunmamış iletigönderen esen » 28 Ağu 2007, 03:00

Öncelikle herkese selamlar;
Geçen hafta siteyi tesadüfen gezerek üye oldum. Lambalı bir ampli yapabilir miyim? Düşüncesiyle gezerken bulmuştum burayı. Elektronikle ilgim kısıtlı bir düzeyde. Okuduklarımdan lambalı bir ampli yapamayacağım sonucuna vardım ve belki de bir çoğunuzun bildiği bir şemayı buldum internette. Açıklamasında şöyle diyordu: “tek valflı ampliye benzer bir ses üretir”. Ben de bu şemayı uyguladım ve sonucu dinledim. Sitedeki bilgi paylaşım ağına hürmeten nacizane bir katkım olursa sevinirim.

Şemayı aldığım sitede bu amplinin öykündüğü lambalı ampli modellerini şöyle tarif ediyor:
(ingilizce’den çevirerek ve özetleyerek)
...Eskide kalmış 1 valflı ampliler döneminde ampli topolojileri, örneğin bir triyod pentod ELC86 türleriyle yapılıyordu. Aralarında en iyi olanlarının THD’si 1.8% @ 3W ve 0.8% @ 2W civarında, çıkış gücü 3 - 5W arasında ve giriş duyarlılığı 600mV olan A sınıfı amplilerdi.
Şemamızdaki solid-state, push-pull single-ended A sınıfı ampli de bu bahsedilen valflı amfilerdekine benzer bir sonuç üretmekte. 8 Ohm luk kabin yükünde 6.9 W üretebiliyor ve daha düşük bir THD’si var. Güç gereksinimi ise 24V, 700mA. Ancak kullanılan BD439’lar gerçekten oldukça büyük soğutuculara ihtiyaç duyuyorlar.

Ayrıntılı bilgiye ve devre elemanlarına şu linkten ulaşabilirsiniz: http://www.redcircuits.com/Page80.htm

Ben kendi adıma sesinin oldukça tatminkar olduğunu söyleyebilirim. Yıllar önce kendi yaptığım 3 yollu 8 Ohm bir kabinde klasik müzik, jazz, rock gibi değişik tür müziklerle CD player bağlayarak dinledim. Ses gücü bir odada dinlemek için yeterli düzeyde. Yanlızca bass tonlarının görece zayıf olduğunu hissediyorum. Devrede bir 150nF+ 1K5 köprüsüyle bass Boost eklentisi var ancak bu sesin bass karakteristiğini artırmaktan çok ses tınısının yumuşamasını sağlıyor. Devreyi elimdeki 32V, 700mA veren bir regüleli güç kaynağına bir L7824 bağlayıp 24V’a düşürerek çalıştırdım bu da çalışması için yeterli oldu. Şu anda mono olarak ve denemek için yaptığımdan devre elemanlarını hızla yerleştirdiğimi belgeleyen fotoğraftan affınızı dilerim. Gerçekten yaptığım belli olsun diye yolluyorum. Fotoğraftaki soğutucular kesinlikle yeterli gelmedi ütü gibi ısınıyorlar. Sanırım ütü büyüklüğünde soğutucu bağlamak gerekiyor.

Verili THD’si: 1KHz için: 0.3% @ 0.5W; 0.45% @ 1W; 1% @ 5.6W. Hi Fi bir dinleme için yeterli mi bilemiyorum, sitenin sayın tecrübeli isimlerine sormak lazım.

Ayrıca bu ampliye bir preampli gerekir mi? Zira 6.9W çıkış için 477mV bir giriş değeri verilmiş. CD player çıkışının kaç mV olduğunu bilmediğim için değerli bilgilerinize ihtiyacım var. Baskılı bir devreye aktararak stereo olarak kullanmayı düşünüyorum. (ilk defa bir ampli yaptım, baskılı bir devreyi de ilk defa yapacağım. Perhidrol aldım, tuz ruhu da bulursam artık elimi mi yakarım devre mi yaparım bilemiyorum.) bütün bunları yapmak için forum sayfalarını okudum, interneti taradım. Sizlerden çok şey öğrendim teşekkür ederim. Eğer tavsiyeleriniz olursa memnun olurum.

Resim

Resim
esen
Yeni Üye
 
İleti: 4
Kayıt: 21 Ağu 2007, 14:57
Konum: istanbul


Okunmamış iletigönderen Kapibara » 28 Ağu 2007, 03:43

Böyle şeyleri hep sevmişimdir. Bi ara kesin yaparım ben bunu. :)
Resimdeki soğutucuların aynısından bende de epey var ama sanırım soğutmaya yetmeyecekler.
Sizde de hurda bilgisayar güç kaynaklarından bol miktarda var sanırım.
Kullanıcı avatarı
Kapibara
DIY Audio Gurusu
 
İleti: 435
Kayıt: 22 Şub 2007, 03:05
İl: Sakarya

Okunmamış iletigönderen drhardware » 28 Ağu 2007, 10:17

Dostum öncelikle aramıza hoş geldin.
Eline sağlık güzel iş çıkartmışsın. Ancak sanırım tanımlamayla ilgili bir sorun var. Bu amplifikatör push-pull mu single end mi? Öncelikle bu iki temel çıkış topolojisi arasından seçim yapmak zorundasın!
Devrenin fazla detayına inmek istemiyorum. Bunu devreyi yayımlayanın yapması gerekir. Ancak öncelikle bu sorunun cevaplanması gerekir.
Kolay gelsin.
Kullanıcı avatarı
drhardware
Eski Site Sorumlusu
 
İleti: 1072
Kayıt: 12 Arl 2006, 17:08
İl: Ankara

Okunmamış iletigönderen berat23 » 28 Ağu 2007, 11:25

abi a sınıfı deyince biçok a türettiler yok a1 technics a falan.gerçek a nın single ended olduğuna hemfikiriz zaten.

girişi 600mv ise preye gerek yok direk line outtan sürersin
Resim
berat23
DIY Audio Fanatiği
 
İleti: 179
Kayıt: 01 Şub 2007, 17:27
Konum: ankara

Okunmamış iletigönderen drhardware » 28 Ağu 2007, 12:27

Hemfikiriz de... Bu aletin push pull mu single end mi olduğunu belirleyelim. Bu alet push pull gibi. Yalnız şunu anlayamadım, üstteki transistör sabit akım kaynağı olarak mı çalışır hi-side driver mi? Eğer beyzindeki direnç şasiye bağlı olsa idi (alttaki) derdim ki bu alet single end. Ama float görünüyor yani sürülüyormuş gibi. Bu durumda alet push pull çalışır ve eğer yüksek bias seçilmişse semi class A olarak işlev görebilir. Ama isimlendirme her durumda yanlış;
Bir ampli ya push pull dur ya single end. Sormak istediğim şu; bu devreyi yayımlayan arkadaş eğer bilgi sahibi ise hangisi olduğunu açıklasın.
Yoksa bi simulasyon yapıp değerlendirelim.
Bir de uygulamada arkadaşımız epey küçük soğutucular kullanmış, bu da devrenin push pull çalışan bir semi A olduğunu gösteriyor. Bu durumda devre tahminen yaklaşık 1/10 güce kadar Class A sonrasında AB çalışır. En azından bunu belirleyelim.
Bir de arkadaşlarımız Class A üzerinde çalışma yapmazdan önce AB üzerinde kalite artırıcı tedbirleri öğrenmeli bence..
Tabii benim fikrim.
Kullanıcı avatarı
drhardware
Eski Site Sorumlusu
 
İleti: 1072
Kayıt: 12 Arl 2006, 17:08
İl: Ankara

Okunmamış iletigönderen esen » 28 Ağu 2007, 13:17

merhaba drhardware;

öncelikle ilginiz için teşekkür ederim. Yazıda da belirttiğim gibi bu konulardan pek anlamıyorum. Bildiklerimi de sizlerin forum sayfalarında yazdıklarınızdan öğrendim. Forumlara herşeyi sorarak dahil olmak istemedim, çalıştırdığım bir devre ile katılmanın daha uygun olduğunu düşündüm. devrenin single end mi push-pull mu olduğunu bilecek bir bilgi birikimim malesef yok. Verdiğim linkte ampli için böyle yazdığı için başlığa ekledim. Zira ben montaja single end olduğunu düşünerek başlamıştım. Soğutucular sadece o an için elimde olduklarından kullanıldılar. Yoksa önerilen en küçük boyutun (120x50x25mm) yarısı kadarlar denilebilir.

Devreyi detaylı olarak anlatmak isterdim ama şu anki bilgi birikimim buna müsait değil. :( Ancak daha detaylı bir fotoğrafını çekecek kadar fotoğraf makinası kullanabiliyorum. :D

Sizlerden öğrendiklerime saygısızlık etmemek için espri de yapamıyorum.
teşekkürler
esen
Yeni Üye
 
İleti: 4
Kayıt: 21 Ağu 2007, 14:57
Konum: istanbul

Reklamlar

Okunmamış iletigönderen drhardware » 28 Ağu 2007, 14:20

Estağfurullah ne saygısızlığı...
Kişilere ve emeklerine hakaret etmedikçe kimse saygısızlık yapmış olmaz. O konuda rahat olabilirsin bence.

Dostum pek çalıştırma esnasında bu soğutucularla ne kadar ısındı ampli? Yani elini 20 saniye kadar tutabiliyormusun üzerinde veya termometren varsa ölçüm yapabilimisin transisörler üzerinden. Ona göre sınıfı belirleyelim. Kaldı ki single end 5W civarı bir amplinin yaklaşık olarak hesaplarsak;
8 ohm yükte en az 6,75v EFF swingi olması gerekir. Bu durumda yük akımı yaklaşık olarak 845mA eder. Single end için bias akımı ise bunun yarısı yani 425mA olması gerekir. Şu durumda eğer single end ise;
Sabit akım kaynağında yani Q2 de, 0,425 x 24 = 10W ve çıkış katında yani Q3 de 0,845 x 24 = 20W güç harcaması olması gerekir. 10W için çok ciddi bir soğutucuya ihtiyaç duyulmazken 20W için epey büyük birşey gerekli olur.
Ancak sükunet akımı verilmemiş.. Dolayısıyla bu amplinin tam çıkış topolojisi hakkında bilgi vermek için simulasyon yapmak gerekir. Yani zaman gerekir. Neyse. Sonuçta basit bir devre ve sorunsuz çalışacağını sanıyorum.
Yalnız bu tür uygulamalarda lambalıların tersine çok iyi malzeme seçimi yapmak gerekir. Ayrıca termal izleme için ek bir auto bias transistörü koymak gerekebilir. Giriş single end olduğundan bias dengeleme mümkün değil ve ısınmayla birlikte bias akımının aşırı yüksek değerlere çıkması olası. Bu durumda THD, noise ve çıkış gücü gibi değerlerde ciddi değişiklikler olabilir.
Doğaldır ki az elemanlı ve A sınıfı bias edilmiş devrelerin ses karakteristiği oldukça iyidir. Ancak, girişte kaskad kullanılan DC blokaj kondansatörleri ve çıkıştaki aynı amaçla kullanılan görece büyük elektrolitik kondans bir miktar faz açısını eğebilir. Bunun dışında devrede çok ciddi bir noise ya da distorsiyon oluşaağını sanmıyorum.
Diğer yandan yüksek hassasiyetli (>95dB) ve kaliteli bir hoparlörle ve preamplisiz olarak iyi sonuç vereceğine inanıyorum. En azından gayet düz ve yumşak bir tonlaması olacağını garanti edebilirim.

Alternatif olarak;
Girişteki single end yapı yerine, JFET girişli (OPA134, TL071, OPA627 vs..) kaliteli bir op amp kullanılarak auto bias yapılıp çıkış katında daha güçlü bir darlington ve sabit akım kaynağı olarak LM317 tarzı bir regülatör kullanılarak hassas bir bias noktası yakalanabilir ve simetrik 12v (12+12) beslemeyle çıkış kondansatöründen kurtulunarak ve geri besleme hattına paralel DC servo kullanılarak girişteki dekuplajlar atılabilir. Sonuç itibarıyla böyle bir uygulamayla 10W RMS ve tam düz faz cevabı yakalanıp tam bir single end class A elde edilebilir.
Tabii bunun için yeni bir dizayn gerekir. Dolayısıyla daha kompleks bir yapıdır.

Eline sağlık. Eğer dinleme konusunda bir mukayesen olursa okumaktan zevk alırım.
Kullanıcı avatarı
drhardware
Eski Site Sorumlusu
 
İleti: 1072
Kayıt: 12 Arl 2006, 17:08
İl: Ankara

Okunmamış iletigönderen TerraMino » 28 Ağu 2007, 21:36

Sayın esen,

Devrenin Baslar açısından görece zayıf olduğunu yazmışsınız.

10 mikrofarad değerindeki C1 ve C2 kondansatörlerini 470 veya daha iyisi 1000 mikrafaradlıklarla değiştirirseniz baslar artacaktır. 10 mikrofaradlık kondansatörlerin bas geçirgenliği düşüktür.
TerraMino
Yeni Üye
 
İleti: 28
Kayıt: 25 Tem 2007, 02:04
Konum: kocaeli

Okunmamış iletigönderen Kapibara » 09 Oca 2008, 19:56

Geç gelen bi cevap olacak ama C1 ve C2 yi 470 veya 1000 uF koymak doğru olmaz.
C1 ve C2 orada giriş kondansatörleridir ve şu anki değerleri yeterlidir.

Tahminen bir aya kadar bu devreyi yapmayı düşünüyorum, bitince izlenimlerimi yazarım.
Kullanıcı avatarı
Kapibara
DIY Audio Gurusu
 
İleti: 435
Kayıt: 22 Şub 2007, 03:05
İl: Sakarya

Cevap: 5 Watt A sınıfı push-pull single-ended amplifikatör

Okunmamış iletigönderen basscanabi » 23 Haz 2008, 20:17

slm beyler ben tümer veterinelik öğrencisiyim :) umarım aranıza alırsınız şu şartlar altında bir sorum olacak size linkini vereceğim devreyi pille çalıştırmak istiyorum ve 8-10 volt elektrik ve 2200mAh akım var 3-5 watt civarı bassları ii çıkarabilecek kaybı az bir amfiye ihtiyacım var çok fazla bi kalite beklentim yok en azından trafo gürültüsü olmayacak düşüncem çıkış tansistörlerini darlington takmak sizinde değerli görüşlerinizi almak isterim
http://www.elecfree.com/electronic/wp-c ... 2n1613.gif
SAYGILARIMLA
Kullanıcı avatarı
basscanabi
Yeni Üye
 
İleti: 31
Kayıt: 23 Haz 2008, 19:49
İl: antalya
Meslek: Elektronik


Transistör/MOSFET Güç Yükselteçleri


 


  • Bu konular da ilginizi çekebilir:
    Cevaplar
    Gösterim
    Son ileti

Kimler çevrimiçi

Bu forumu görüntüleyenler: Google [Bot] ve 1 misafir