DIY Audio Türkiye Forum

[miriel]

Taşıtta iyi bilirim de, ev sistemlerinde subwoofer ile bass hoparlörün arasındaki fark mıknatıs ebatı ve bobin çapından mı kaynaklanıyor ?

[hoparlör]

Farklı olan çok faktör var diyebilirim. Bunlar süspansiyonlar, malzeme, mıknatıs, bobin, tamamen ayrı özellikler.

Hoparlör üretimi bazı parametreleri çok iyi yapmak üzere geliştirilmiyor genelde. Böyle mükemmel parametre peşinde koşan odyofil tarzı hoparlörler var kuşkusuz, ancak bunlar özellikle kabin yapımı tecrübesine göre şekillendiriliyorlar. Bunlardan fiyatı uygun olan ZaphAudio tasarımını bir gün denerim diyorum.

Yani küçük bir kabinde büyük bir ses basıncı istiyorsanız hoparlörünüzün çapı da mecburen küçük olacaktır. Dolayısıyla küçük kon ile daha fazla hava itmek için bu sefer Xmax yani bobinin ileri geri hareket alanını artırarak piston gibi çalışmasını sağlamak gerekir. Bu sefer de distorsiyon gibi faktörler devreye girer, mıknatıs daha güçlü olmalıdır ki hızlı cevap verebilsin, gibi.

Benim kullandığım subwoofer da aynı şekilde sorunlu, çünkü kuvvetli mıknatıs var, ama süspansiyon da çok sert, aksi takdirde rahatlıkla bobin mekanik olarak uçlara çarpabilir. İster araç için ister ev sineması için olsun subwoofer hoparlörünün çıkmazıdır bunlar. Halbuki derin baslar için mutlaka subwoofer kullanmak gerekmez. Bugün kaliteli pekçok markanın 20 Hz civarına inen 8-12inç arası bas hoparlörleri var. Ev için hiç dert değil, ancak fiyatlar TR standardı için biraz yüksek, 100-300 Euro tek bir bas hoparlörüne vermek için iyi bir cüzdan kadar o hoparlörü teknik olarak doğru işleyebilecek teknik bilgi ve olanakların da olması gerekir.

Aslında ses basıncını düşük tutarak da subwoofer kullanılabilir, bunu da denedim. Kabini ilk yaptığımda çok güm güm bas vardı, bas seviyesi düşürdüm, elyaf vs. ile biraz daha yumuşattım. Makul bir seviyeye geldi ve alt frekansları tamamladı. Aslında pek makul olmadığını 30cmlik basları bağladığımda farkettim, ses çok farklıydı, baslar daha doğal, yumuşak ve derindi. Resimdeki Philips'i subwoofer ile değiştirdiğimde ise bariz vir fark vardı, ve bir aydan fazladır dinliyorum, sorunun çözümü en baştaydı: subwoofer hoparlörü kullanmayacaksın.

Bununla birlikte pop tarzı güm güm müzik dinleyip ev diskosu yaparım diyenler için ise hiç sorun yok diyebilirim, hatta bu tondaki sesi kesinlikle tercih edebilirler. Ben arada deneme yaptım, basları ayrı amfi ile sürdüğümden bir tarafta subwoofer bir tarafta woofer var, balans ayarı ile bir sağa bir sola sesi yönlendirdiğimde-ki basların yön duygusunu vermediklerinden de yola çıkarak-aradaki farkı net duyabiliyorum. Açıkcası belirli bir süre dinlemeden ve zaman geçmeden kulağım aradaki farkı çok net algılayamadı. Hatta bir ara Nico'ya yazdım, fark duyamıyorum diye. Bir sürü denemeler yaptık Mayıs ayında, hatta iki bölümlü bas bölümünün farklı rezonansları olduğunu bile gördüm. Neyse şimdi rahatım ve durumdan eminim.

Bu arada farklı bir teknik denemiştim, "pipe" portlu kabin olarak, çeşitli uzunluklarda subwoofer ve woofer kullanarak ses rengini test etmiştim. Bu bir tür transmission line tarzı içerideki ses basıncını sönümlemek için kullanılan bir teknik. Bol test gerektiriyor ama bence apreyodik portlara benzer bir sonuç veriyor, hem kapalı kabin ama ses enerjisi tamamen kabin içinde sönümlenip elyaf arasında ısıya dönüşmüyor ama uzun porttan yavaşça sönümlenerek dışarıya çıkıyor. Ölçümlerde çok bariz bir fark hissetmesem de daha yumuşak bir geçişle basların sonlandığını görebildim. İlginç bir test oldu, ama tamamen deneysel.

[hoparlör]

Bir de port dediğimden ne kastediyorum, onun resimlerini ekleyeyim. Çekip atmışım bir kenara, buldum

[miriel]

Bu port fikri gerçekten çok pratik ve kullanışlı olmuş Deneme sonuçlarını paylaştığınız için teşekkürler. Herkes uygulama sonuçlarını paylaştıkça bizlere fikir katıyor.
Bu konuyu Fatih Çöl ilede geçen gece 4 lere kadar tartışmıştık. Yaptığı bir deney ve gözlemi burada paylaşmasını isterim. Bu yazıyı yazdımı paylaşacaktır hepimiz için değerli bir bilgi bence.

Hocam bir noktayı vurgulamak istiyorum. Bass frekansları kabin küçüldükçe derinliğini yitiririyor. Şöyle düşünsek :
(Kabin hacmi / Hoparlör çalışma hacmi) oranı subwooferda bass hoparlöre göre daha küçük ise subdan çıkan düşük frekanslar daha sert çıkabilir.

[N5K3G]

port çok güzel görünüyor Hocam. Biz olsak plastiği deliğe uydurmak için kanatları keserdik Laz usulü

[hoparlör]

Bu port fikri gerçekten çok pratik ve kullanışlı olmuş Deneme sonuçlarını paylaştığınız için teşekkürler. Herkes uygulama sonuçlarını paylaştıkça bizlere fikir katıyor.

Orjinal fikir Nico Ras'ındır, onun DIY dünyasından aktardığı deneyimlere dayanarak çalıştık. Bunu ilk o keşfetmemiş, aslında çeşitli şekillerde DIY dünyasında uygulanmış. Transmission Line tipi hoparlörlere ilgi duyanlar aslında olaya aşinadırlar. Çoğu odyofil pek sevmezler bu tarzı ama "English Sound" severler bayılıyorlar doğrusu. Ben ise tam bir TL tipi kabin yapmadan kesin birşey diyemem, böyle bir fikir vardı, Ersoy çok heyecanlandı ama ciddi hoparlör yatırımı gerektiğinden şimdilik bıraktık. bence TL tipi özellikle full range hoparlörlere yakışıyor, bir gün bir Lowther değil ama bir Tangbang alıp denerim artık.

Bu konuyu Fatih Çöl ilede geçen gece 4 lere kadar tartışmıştık. Yaptığı bir deney ve gözlemi burada paylaşmasını isterim. Bu yazıyı yazdımı paylaşacaktır hepimiz için değerli bir bilgi bence.

Merakla bekliyoruz, umarım sevgili Fatih zaman bulabilir.

Hocam bir noktayı vurgulamak istiyorum. Bass frekansları kabin küçüldükçe derinliğini yitiririyor. Şöyle düşünsek :
(Kabin hacmi / Hoparlör çalışma hacmi) oranı subwooferda bass hoparlöre göre daha küçük ise subdan çıkan düşük frekanslar daha sert çıkabilir.

Doğrudur, benim kabinlerdeki sertliğin bir nedeni de bu. İyi derecede özel akustik sünger ve elyafla desteklesem de subwoofer'ın sert çıkışları tınıyı farklılaştırıyor. Woofer tarzının daha fazla esneme şansı oluyor, malzeme, süspansiyon, mıknatıs farklılıkları işte.

[hoparlör]

Beni bu ara kaşıntı tuttu, üç tane kabin projem var. Dördüncüsünü şimdilik erteledim, bu başlıktaki kabinlerin daha büyük versiyonu ama aynısından bir tane daha yapmak pek çekici gelmiyor. Yoksa kabinler hazır, hoparlör delikleri açılacak.

Aklımda bir rock kabini var, aslında heavy metal'in en ağırlarını dinlemek için bir azman ama makul boyutlarda bir sistem düşünüyorum. Biraz kolay, herşeyi abartsak olacak gibi görünüyor ama aslında iş o kadar da kolay değil. Bir kere baslar sıkı olacak. Her ne kadar günümüzün elektronik modifiyeli grupları çok olsa da biraz eskilere gidince enstrümanın havasını verecek temiz baslar lazım.

Mid'ler nasıl olsa olur değil, adam gibi vokal yapan ve sesleri de operacılara taş çıkartan adamlar var, eh gitarların tonu da ayrı tabiki. Eğer brutal vokal sevseydim, karşı değilim, bazılarını seviyorum ama tercihim değildir, bu kadar dert etmezdim. Son zamanların modası bayan vokalistler de ortaya çıkınca artık temiz mid şart oldu.

Tizler gerçekten çok baş ağrıtmayacak ama güçlü olacak.

Düşünüyorum bakalım.

[Ersoy]

Benide yaz listeye.

Şu ras350 nin dişine göre birşey yapmak istiyorum. Yani abartmak gerek. Bir fikrin varsa, hadi başlayalım düşünmeye.

[hoparlör]

Yani fikir olarak çok net bir şey yok ama stoklu hoparlörlerim var

Bir proje şu meşhur uzun kuleleri yapmak. Ön panelleri hazırladım, iki tane 24mm mdf'den 145x29cm Aslında ince kuleler yapıp 15cm genişlik düşünmüştüm ama vazgeçtim. Kenarları yuvarlat felan derken ön panel küçük kalıyor. Özellikle geniş ön panelin mid performansına çok olumlu katkıları olduğunu okudum, birkaç tasarım inceledim. İlk başta 40 cm hafif kavisli bir şey düşündüm ama açıkcası hazır kesilmiş mdf bulunca gerekirse kenarları açılı kesip geriye doğru kavislenen bir şey daha iyi olur dedim. Çok mükemmeliyetçi değilim artık, ama eldekileri en iyi kullanıp ses çıkaran yani sonuç alan bir şey olsun istiyorum. Mid'ler kanal başına 8 tane Jamo, tiz ortada tek Peerless Danimarka malı, high-end. Baslar için ise düşünüyorum, herhalde iki tane Technics 12" hafif kağıt konlu veya bir 12" bir 10" yine Technics parlak "coated" kağıt kon veya ikişer tane 8"-20cm JBL kağıt bas gibi. Bu

Diğer proje için ise iki yollu kule düşünüyorum. 16cm JBL parlak kağıt mid-bas, tiz için seçenek çok, Jamo muadili bir tiz veya Taiwan malı soft-dome bir çift, belki bir dome mid ile desteklenmiş. Bas performansı için ise kararsızım, 20cm Philips'leri beğendim. Siyah hakim bir görüntü veriyor. 102x23cm 24mm mdf hazır bekliyor ön panel için.

Rock tarzı baba bir şey için ise aslında 15" bir hoparlör lazım ama açıkcası artık boyut meselesini biraz mevcut ev haline göre ayarlıyorum. Dolayısı ise 12" Technics Bas, mid bas ve mid için C-Mark 20cm kağıt kon, dome mid, elimdekilerden, şu anda bu başlıkta kullandığı tizlerden, ve de ek olarak elimdeki orijinal Motorola piezo'yu düşünüyorum, süper tiz olarak. Ya da çift piezo'lu horn tipi tizler de var alabileceğim ama açıkcası Piezo için ek bir yatırım yapmak istemiyorum. Bas olarak aslında hazır 12" Bots'larımı da kullanabilirim, kabinlerini modifiye etmek de olabilir, üzerine ilave yaparak. Yukarı doğru kat çıkmak lazım Malzeme olarak bas kabini hariç 80x23cm 22mm su kontrası hazır.

Ayrıca bir de Nokia 16cm ile kule tipi ama bas yukarıda tiz aşağıda bir versiyon da denemek istiyorum.

Bu sefer ölçümleri de yapacağım ama ön panelleri hazırlayıp üzerinde de test yaptıktan sonra kabinin geri kalanını tamamlayabilirim.

Şu anda kullandıklarım belirli bir olgunluğa ulaştı, toparlamam lazım ama bu haliyle bir dinlemen lazım bir ara. Sonrasında bitiriyorum.

Bir de Jamo 14cm ile yapmayı düşündüğüm birkaç kabin var ama henüz ellemiyorum, malzemesini yakalarsam başka.

[hoparlör]

Benide yaz listeye.

Şu ras350 nin dişine göre birşey yapmak istiyorum. Yani abartmak gerek. Bir fikrin varsa, hadi başlayalım düşünmeye.

Abartmak için 15" bir bas ile başlamalı ama Rock tarzı gideceksek belki horn bile deneyebiliriz