DIY Audio Türkiye Forum

[Amatör]

Bende birkaç senedir ,derme çatma bilgim ile birşeyler yapmaya çalışıyorum.
Benim yaptığım denemelere göre,eldeki hoparlörleri en baştan frekans testine sokmak işleri daha da kolaylaştırıyor(eğer fabrika verisi frekans spectini bilmiyorsak).Şöyleki elimdeki ucuz bir db metre ile bilgisayardan frekansları girerek hp ün(cross olmadan) kendimce frekans eğrisini çıkarıyorum.Bu işi bass için hesapladığımız kabinde yaparsak daha doğru bir şey yapmış olabiliriz.
Tabiiki yansımayan bir oda da en doğru ölçüm yapılacaktır ancak bu bana yetiyor şu aşamada.
Tweeter için ise db metrenin elverdiği yere kadar bu işlemi yapıyorum.Bu esnada tweetera seri uygun bir kondansatör bağlıyorum.Zaten frekansları gören tweeter zorlandığı noktaları sesi ile belli ediyor
Daha sonra düşündüğüm birkaç kesim noktasını ,1.2.3. veya 4. dereceden filtreleme ile ayrı ayrı deniyorum.Nasılsa vaktimiz bol Bazen, mesela bassı 2. order tweeterı 1,2,3 veya tam tersi olabiliyor denemelerim.
Bu deneme işlemlerini hesaplı kabinimizde yapmak,daha kolay mesafe almamızı sağlıyor.
Sesin sürücüler tarafından en iyi icra edilebildiğini düşündüğüm noktada bırakıyorum.Bu arada ses olarak referans aldığım 3 yollu hazır kabinlerim var.
Bir diğer kıstasım da belli bir mesafeden kabin içinde sanki tek hp ses veriyor izlenimi almak istiyorum.Yani 2 yollu bir kabinde sadece bass hoparlör çalıyor gibi,tweeter yokmuş gibi çalmalı,biz tweeterı ancak kabine yaklaştıkça çaldığını anlamalıyız.
Benim yöntemim bu şekilde

Selamlar

[onursal]

db metre dediğin alet SPL metre ise doğrudur.

Eğer 3.2 KHz gibi frekans bölgesinde geçirgenlik istemiyorsan çift rezonans frekansı belirlersin.
1. rezonans frekansı Fo =1.5KHz olsun. 6 ya da 12 db oktav ile tasarım hesabını yaparsın. Doğal olarak bass bobinin daha fazla sarımlı olacaktır. Veya 2. order kullanıyorsan bağlı olarak kondansatör bobin ilişkisi dengelenir.
Hoparlörün 3KHz civarındaki sensitivity (duyarlılığını) ölçersin. Eğer 350Hz e veya 700Hz e göre 6 db yüksek ise second order filtre kullanmalısın.
Tweeter için ise ideal kesim frekansı 6 KHz olursa o istemiyorum dediğin 3KHz frekans bölgesi altta kalacaktır. Böylece istenmeyen osilasyonlar da (ötmeler) kaybolacaktır.

[birgitay]

Ne yapacağıma dair hiç birşey anlamadım Yada ben mi yanlış anlıyorum ? Elimde istediğim bir Hoparlör vede kasa var. Ben buna göre Crossover hesabını hangi mantığa göre yapmam gerekli ?

[onursal]

Ne yapacağıma dair hiç birşey anlamadım Yada ben mi yanlış anlıyorum ? Elimde istediğim bir Hoparlör vede kasa var. Ben buna göre Crossover hesabını hangi mantığa göre yapmam gerekli ?

Hoparlör(ler)in FREKANS KARAKTERİSTİĞİ'ne göre yapmalısın.

[birgitay]

Tamam bunu söylemiştim sabi sana. Ama Bu Hoparlör üretilirken 20khz'lere kadar sinyal geçiriyor. Eğer biz bunu tam anlamı ile kasaya girince , Frekans limitini tam belirgin noktadan sonra keseceğimizi nasıl anlayacağız ? Sorun burada Crossover yapmakta değil .!

[Amatör]

Tamam bunu söylemiştim sabi sana. Ama Bu Hoparlör üretilirken 20khz'lere kadar sinyal geçiriyor. Eğer biz bunu tam anlamı ile kasaya girince , Frekans limitini tam belirgin noktadan sonra keseceğimizi nasıl anlayacağız ? Sorun burada Crossover yapmakta değil .!

Elinizdeki sürücüler neler acaba?
2 yollu bir kabin mi yapmayı planlıyorsunuz.
Fullrange bir hp de olsa üst frekanslarda,heleki 18-20khz gibi frekanslarda mid bölgesi gibi verimli olabilme imkanı bence pek yok.
En azından benim dinlediğim ve test ettiğim fullrangelerde durum böyle.
Elimde 15cmlik bir fullrange hp var,üst frekansları oldukça iyi bana göre ancak 100hz altı için takviyeye ihtiyacı var.Keza 30cm de bir fullrange hp üm var,onunda mid bölgesi gayet iyi ancak 6-7 khz üstünü hiç de başarılı bulmuyorum açıkçası.
Yani büyük olana iyi bir tweeter ,küçüğe ise iyi bir bass hp kombine etmek şart gibi gözüküyor benim durumum.

Selamlar

[birgitay]

4khz vede 5khz gibi frekanslarda , Monitör Hoparlör yapacağımız için , maalesef Mikrofon Feeedback'a düşüyor.... O yüzden Hoparlör'ün tam idel kesim frekansını bulmak yeterlidir algım bu yönde. Ama bunu yapmak çok külfetli bir iş sanırım .

[onursal]

Tamam bunu söylemiştim sabi sana. Ama Bu Hoparlör üretilirken 20khz'lere kadar sinyal geçiriyor. Eğer biz bunu tam anlamı ile kasaya girince , Frekans limitini tam belirgin noktadan sonra keseceğimizi nasıl anlayacağız ? Sorun burada Crossover yapmakta değil .!

20KHz lere kadar sinyal geçiren bir hoparlöre crossover devresi yapılmaz
Anlatım hatası sebiyle arkadaşımızı infaz etmeden düzeltelim
Bir hoparlör tüm frekans bölgesini ya da bazı frekansları eşit olarak ses haline çevirebilir. Duyarlılığı referans alınmak suretiyle hangi frekans (ları) ses titreşimleri haline getirebildiğine o hoparlörün frekans karakteristiği denilmektedir.
Piyasadaki çoğu es-haş ürettiği ya da sattıkları ürünü aldatmaca amacıyla bu değerleri anlaşılmayacak şekilde verebilmektedirler. konu ile ilgili olupta uzman olmayan kişiler bu kandırmaca tuzağına rahatlıkla düşebilmektedir.
ANLATAYIM.
Bir örnek hoparlör için verilen değer;
20Hz-25Khz denilmiş.
Bir diğer hoparlör ise;
31Hz-18KHz +/-3db
Bu basit iki örnekten anlaşılacağı üzere burada en kaliteli olduğu belli olan hoparlör 2. örnekteki SAPMA DEĞERLERİ verilmiş olan hoparlördür.
Eğer ilk örnekteki değerler sapma değeri olarak +/-3 db verebiliyorsa elbette ilk örnekteki hoparlör gayet mükemmel bir hoparlördür.

GELELİM KONUMUZA.
Eğer bir hoparlör tiz bölgesini iyi verebiliyorsa o hoparlöre crossover yapılıp ta ikinci bir tweeter daha ilave etmek anlamsızdır. Ama bu hoparlör 10KHz ten sonra sapma gösteriyorsa yani tiz seslerdeki kazancı (SENSIVITY) duyarlılığı azalıyorsa, o zaman bu frekans bölgesini bir tweeter ile tamamlayabiliriz.
NASIL TAMAMLARIZ ?
Eğer hoparlörümüz 10 KHz e kadar tüm sesleri eşit verebiliyor ve 10 KHz ten sonra (örnek 12KHz) 3 db düşüş gösteriyorsa 12 khz te kazancı eşitleyecek bir tweeter ve uygun rezonans frekansı hesabıyla yapılmış bir crossover devresi işimizi görecektir.
Her ne kadar 10KHz e kadar eşit verebilen bir hoparlörün tiz ilavesi için sadece uygun değerli bir kondansatör ilavesi yeterli olsa da, olayın tekniği açısından bizler hesaplarımızı yapmalıyız

[birgitay]

Tamam bunu söylemiştim sabi sana. Ama Bu Hoparlör üretilirken 20khz'lere kadar sinyal geçiriyor. Eğer biz bunu tam anlamı ile kasaya girince , Frekans limitini tam belirgin noktadan sonra keseceğimizi nasıl anlayacağız ? Sorun burada Crossover yapmakta değil .!

20KHz lere kadar sinyal geçiren bir hoparlöre crossover devresi yapılmaz
Anlatım hatası sebiyle arkadaşımızı infaz etmeden düzeltelim
Bir hoparlör tüm frekans bölgesini ya da bazı frekansları eşit olarak ses haline çevirebilir. Duyarlılığı referans alınmak suretiyle hangi frekans (ları) ses titreşimleri haline getirebildiğine o hoparlörün frekans karakteristiği denilmektedir.
Piyasadaki çoğu es-haş ürettiği ya da sattıkları ürünü aldatmaca amacıyla bu değerleri anlaşılmayacak şekilde verebilmektedirler. konu ile ilgili olupta uzman olmayan kişiler bu kandırmaca tuzağına rahatlıkla düşebilmektedir.
ANLATAYIM.
Bir örnek hoparlör için verilen değer;
20Hz-25Khz denilmiş.
Bir diğer hoparlör ise;
31Hz-18KHz +/-3db
Bu basit iki örnekten anlaşılacağı üzere burada en kaliteli olduğu belli olan hoparlör 2. örnekteki SAPMA DEĞERLERİ verilmiş olan hoparlördür.
Eğer ilk örnekteki değerler sapma değeri olarak +/-3 db verebiliyorsa elbette ilk örnekteki hoparlör gayet mükemmel bir hoparlördür.

GELELİM KONUMUZA.
Eğer bir hoparlör tiz bölgesini iyi verebiliyorsa o hoparlöre crossover yapılıp ta ikinci bir tweeter daha ilave etmek anlamsızdır. Ama bu hoparlör 10KHz ten sonra sapma gösteriyorsa yani tiz seslerdeki kazancı (SENSIVITY) duyarlılığı azalıyorsa, o zaman bu frekans bölgesini bir tweeter ile tamamlayabiliriz.
NASIL TAMAMLARIZ ?
Eğer hoparlörümüz 10 KHz e kadar tüm sesleri eşit verebiliyor ve 10 KHz ten sonra (örnek 12KHz) 3 db düşüş gösteriyorsa 12 khz te kazancı eşitleyecek bir tweeter ve uygun rezonans frekansı hesabıyla yapılmış bir crossover devresi işimizi görecektir.
Her ne kadar 10KHz e kadar eşit verebilen bir hoparlörün tiz ilavesi için sadece uygun değerli bir kondansatör ilavesi yeterli olsa da, olayın tekniği açısından bizler hesaplarımızı yapmalıyız

Sen mi beni anlamıyorsun abi ben mi seni ? 20khz'ler Crosssover yapmayı düşünen adamın umuduğunu aklında kurdun ya , ya ben anlatırken net anlattım sen anlamadın , yada ben anlatırken sen anlamadın ?
20khz'lerde Hoparlör okusada biz duyamıyoruz ki zaten. Ben sana dedim ki abi , Crossover'ın mantığı Parametrik Eq'larda istenmediğimiz Frekans'lara (3,2khz)'lerdne yukarısını traşlasak yani , kapatsak bize öyle bir veri verirmi ? Pasif Crossover'u yapmak için ? Bunu sormak istedim sen neler anlamışsın
Yani devamında elimde daha Etiketi olmayasn iyi diye tanımladığımız bir Hoparlör yani benim için Seslendirmede kullanacağım bir Hoparlör'ü tamamen tasarlamak için söylüyorum , Rezonans'a getirebilmem için Crossover mantığının yapılışını sormuyorum onu öğrendim , sadece bana Sensitivity yani Hoparlör'lerin duyarlıkık noktasını nasıl bulacağız ? Senin benim kualğıma göre mi ? Yada bunu Hoparlör'e yüksek genlilki Frekans Jenaratör'ü verip , kaç db. Oktave kayıp olduğunu görünce mi anlarız ?
Ben şimdi Pasif Crossover yaptığım için Amplifkatör'ü mono çalıştırmayacağım. Bridge modda , Unbalance in Balance Out devresiyle 2 Amplifkatör'ü çalıştıracağım. 2 tane 100whatt devre işimi görür. Zira bunun amacı , Phase değerlerini tam yüksek genlikli vermek için yapıyorum. Yani + Alternans vede - Alternans'ı sağlayan bir devre. Nasıl fikir ?

[onursal]

Ama Bu Hoparlör üretilirken 20khz'lere kadar sinyal geçiriyor.

Anlatımlarını anlayabilmek mümkün olsa sorunu yarı yarıya hallederdik
Yukardaki cümlenden ben 20 KHz e kadar verebilen hoparlör anladım. Yoksa yanlış mı anladım.

Crossover'ın mantığı Parametrik Eq'larda istenmediğimiz Frekans'lara (3,2khz)'lerdne yukarısını traşlasak yani , kapatsak bize öyle bir veri verirmi ? Pasif Crossover'u yapmak için ? Bunu sormak istedim sen neler anlamışsın

Şu anlatımına istinaden yazayım da kavga çıkmasın
Amacın burada 3.2 KHz veya belirtilen bir frekansın üstünü traşlamak ise zaten crossover'ların mantığı budur.
Ama amacın belli bir bölgeyi traşlamak ise equalizerlerde olduğu gibi, elbette bunun da yöntemleri vardır. her iki durumda da crossover hesaplarına dayanmaktadır.

Bu duruma göre tam amacını belirtebilirsen bu duruma göre hesap yaparız. Böylece kavga çıkmaz.

sadece bana Sensitivity yani Hoparlör'lerin duyarlıkık noktasını nasıl bulacağız ? Senin benim kualğıma göre mi

Şu soru gayetlene açık ve de net.
Açıklayayım.
Hiçbir ölçüm kulağa kuyruğa göre yapılmaz. Ciddi ölçüm aletleri gereklidir.
Bu meselede kullanılması gereken alet SPL metre (Sound Pressure Level) dir.
İyi bir ölçüm nasıl yapılır.
Ölçülecek hoparlöre parelel bir AC voltmetre (db metre) bağlanır. referans mesafesi olan 1 metre uzağa SPL metre konulur. Hoparlörden 1W lık güç alınacak seviyede 1KHz referans sinyali verilir. (Full range hop için) SPL metrede ölçülen değer db olarak bir yere not edilir.
Daha sonra ölçülmek istenen frekanslar tek tek hoparlöre aynı genlikte verilir ve SPL metrenin ölçüm değerleri yazılır.
Her bir değerin grafik olarak gösterimi bize hoparlörün kazancını (referans frekansta) ve frekans karakteristiğini çıkartacaktır.
Atmasyon olarak örnek veriyorum.
30Hz için = 87 dbA Okunan değer
60Hz için =90 dbA
120Hz için =90 dbA
240Hz için =90 dbA
500Hz için =90 dbA
1 KHz için =90 dbA
2 KHz için =90 dbA
4 KHz için =93 dbA
8 KHz için =96 dbA
16 KHz için=87 dbA olsun.
Bu değerlerde görülen ve konu içerisinde bahsedilen 4KHz civarı seste 3 db lik 8KHz te 6 db lik fazla duyarlılık görülmektedir.
Bu frekans bölgesi istenmeyen akroşmanlara (mikrofon feedback) açık olduğu için sıklıkla ötme şeklinde görülmektedir.
Dolayısı ile bu bölgeleri yok edebilmek veya zayıflatmak crossover mantığının içindedir.