DIY Audio Türkiye Forum

[meteor2011]

Merhabalar

Çok önceler standart transformatör sacı ile yapılan ses çıkış trafolarının yeterliliği ile ilgili tereddütleri gidermek amacıyla, bu özellikte bir transformatör içeren devre kurarak durumu yorumlamak sözünü vermiştim.

Birazdan anlatacağım devrenin şema, detaylı fotoğraflarını veremeyeceğim, şema ve devreyi bu işi ticari maksatlar güderek yürüten bir arkadaşım için kurduğumdan, şimdiden anlayışınızı talep edeceğim.

Amacım yaptığım çalışmayı paylaşmanın yanı sıra yüksek maliyetler sebebiyle imalatın heves kırıcı olduğu lambalı amplifikatörlerin, makul fiyatlara imali mümkün olan güç trafosu ham malzemeleri ile üretilen ses trafosu kullanarak tatmin edici seviyede özelliklere sahip üretilebileceğini elimden geldiğince anlatmak ve bu konuya gönül vermiş arkadaşlarımızın imalat konusundaki heveslerini tazelemek olacaktır.

Cihaz push-pull AB1 sınıfında, negatif geri beslemeli(-10 db) 0-4-8ohm yük ile çalışabilen 2x25w rms gücünde,

Öncelikle kullandığım ana malzemeleri sıralamayla başlamak ve sonrasında elde ettiğim teknik verileri paylaşmak istiyorum.

Muhtelif gerilim çıkışlarına sahip 350va gücünde güç trafosu,
1 Henry şok bobini (pi tipi filtreleme kullanarak 400v dc besleme gerilimi elde edilmiştir.
6.6k / 4-8 ohm ultralinear 25w çıkış trafoları,
el34 çıkış lambaları (eşlenik) 4 adet
12ax7 muadili sürücü lambaları 2 adet,

Devreyi kurmamın ardından ölçümleri,

20mhz çift kanal osiloskop, standart avometre ve HP 333A distorsiyon analayzır kullanarak gerçekleştirdim.

Frekans bandı ölçümleri, gerçek değerleri alabilmek maksadıyla geri besleme devresi iptal edilerek, ham çıkış devresi üzerinde 8 ohm yük ve 8w rms güç değerinde gerçekleştirilmiştir.(malum amaç ses çıkış trafosunun performansını ölçmek olunca devreyi etkileyebilecek en az malzeme kurulumu ile ölçüm yapmak anlamlı olacaktır.)

Frekans bandı; 18hz - 25 khz (-1db) geri beslemesiz

% 1 thd 1khz ile 8 ohm'da 25w rms

%0.04 thd 1khz 8 ohm'da 1w rms

% 2 thd 40hz 8 ohm'da 25w rms

Frekans bandı: 5hz - 24 khz (-1db), 28khz (-3db) geribeslemeli

Sinyal gürültü oranı: 80db

Ölçüm değerlerinden özellikle frekans bandı için geri beslemenin bant aralığını genişletmesi beklenirken, üst frekans sınırının değişmezliğini söyle açıklayabiliriz;

geri besleme genel olarak toplam sistemin rezonans sönümlemesini olumsuz yönde etkilemektedir. Özellikle çıkış trafosu içeren lambalı sistemlerde bu etki daha belirgin olacaktır. bu etkiyi dizginlemek için devre üzerinde alınan tedbirler üst frekans sınırının değişmemesine yol açmıştır diyebiliriz.

Tüm bu çalışmalardan şu sonucu çıkarmak mümkün; Sistemin ana bileşenlerinden olan çıkış trafo maliyetini güç trafosu ham malzemelerini kullanarak düşürmek, dinlenebilir frekans bandı ve ses bozulmasına sahip amfi imalini sanıldığının aksine engellememektedir.

Bildiklerim üzerine oluşturduğum çalışmam umarım faydalı ve doğru bir çalışma olmuştur.

Saygılarımla,

Derlediğim cihaz resimleri aşağıdadır.

giriş çıkış terminalleri

IMG_1764.jpg (145.24 KiB) 3391 defa görüntülendi

son hali

çıkış trafosu

IMG_1762.jpg (143.47 KiB) 3391 defa görüntülendi

[hamist]

Merhaba değerli hocam

İsterseniz uygun bir zaman diliminde sizin talep, hesaplarınız doğrultusunda ticari olmayan bir üretim yapalım
ve gizemin nerelerde olduğunu bu ortamda paylaşalım... derim ben.
Derim de, ilgiye baktığımızda pek gerek de yok gibi sanırım.

fB konusunu olmazsa olmaz olarak değerlendirdiğim zaman dilimini bildiğiniz üzere
uğraştığım SE sonrasında gerilerde bıraktım ben de.
Zira belli bölgelerde avantaj sağlıyor gibi gözüküyorsa da,
frekans bandı boyunca aynı etkiyi gösteremiyor olmasını ben de gözlemledim.
Bu nedenle lambalıda fB ''ayıp örten'' anlamına geliyor bir anlamda.

Ve sizin de belirttiğiniz gibi besleme trafosu sacı ile de hi-fi sonuçların alınabileceğini
çalışmalarım sırasında kabul etmiştim.
Elbette yüksek kaliteli bir saca göre sarım ve teori açısından daha zor.
Bu zorluğu aşmak bir hayli birikim gerektiriyor.
Kaldı ki sarım tekniği açısından push-pull olduğunda daha da zor.

Selamlar iyi bayramlar

[meteor2011]

teşekkurler Hamit bey

tabiki neden olmasın, ilgiden de şüphem yok bu arada, bayram tatili malum, havalar soğuyunca emin olun lambalar ısınacaktır.
herşeyde olduğu gibi faydalı şeylerin bile fazlası zarar olacaktır. NGB içinde aynı şeyleri söyleyebiliriz.

iyi bayramlar diliyorum.

[the_cantan]

sn. @Meteor hocam elinize sağlık, teşekkür ederiz.

ham, dinamo tip saclardan teşekkül ses trafolarının, sesin(müzik) tonlaması üzerinde etkisi ne düzeydedir? 1. 2. dereceden üretilen harmonikler üzerinde etkisi farklı mı?

[meteor2011]

sn. @Meteor hocam elinize sağlık, teşekkür ederiz.

ham, dinamo tip saclardan teşekkül ses trafolarının, sesin(müzik) tonlaması üzerinde etkisi ne düzeydedir? 1. 2. dereceden üretilen harmonikler üzerinde etkisi farklı mı?

teşekkurler the cantan bey..

öncelikle söz konusu sacların yeterli ama diğer nüvelerle kıyaslanınca dar olan frekans bandı, özellikle orta-üst frekans bandı için ikinci harmonikleri engellememesini, bunun yanında üçüncü harmonikleri perdelemesini sağlayacaktır..bu olumlu bir özellik olarak düşünülebilir.(2.harm. ses tınısına olumlu katkı sağlayacaktır.3. harmonik ise kulağı rahatsız eden bozucu bir etkiye sahiptir.) ancak yinede, kulak bu konuda son kararı verecektir..

[the_cantan]

Böylesi çok daha iyi.

öncelikle söz konusu sacların yeterli ama diğer nüvelerle kıyaslanınca dar olan frekans bandı, özellikle ..

''diğer nüvelerle'' derken kastedilen toroid, C-Core, R, E, EP core vs. maliyetli nüvelerle yapılan 15Hz.-100.000Hz. gibi geniş freg. res. aralığına sahip ses trafolar mıdır?
şahsi fikrimce max. 20kHz. üst sınıra sahip audio trafo bence yeterli. hafta sonu evdekilerle, arkadaşlarla frekans testi yapıyordum. bas frekanslardan yükseklere doğru 15kHz. den yukarısını duyamadık. sadece bir kişi duyabildi. max. 100kHz. (+/- 3 db) üst sınıra sahip fiyat arttırıcı bir trafoya bence gerek yok. SE amplilerde ki bas ses zayıflığı olacağına PP olsun alt-orta-üst ses dengesi tam olsun bence.
bu durumda ham sanayi tip sacların kafi olduğunu düşünmeye başlamadım değil. eğer ki iyi bir trafo tasarımı varsa. @Hamist hocam C-Core işinde bizim için güzel bir tecrübe ve kafa karıştırıcı...

[meteor2011]

diğer tanımı içine bahsettiğiniz nüve şekil tariflerinin yanında, çekirdek malzeme çeşit ve oranları ve özelliklerinide içeren malzeme tanımlarıda giriyor..tabi burada kastedilen nüve tanımı içine düşük kayıp yüksek ve lineer gauss değerlerine sahip çekirdek ve çift c core şekilli nüveler giriyor.
duyulabilir frekans sınırı ise her ne kadar 20khz olarak belirtilsede yaş ve yaşam alışkanlıkları ile giderek düşmektedir.bahsi geçen testde 13khz de kalmıştım. muhtemelen daha yaşlı olduğum içindir , burda cihazın frekans sınırı için kritik olan duyulabilir sınırdan ziyade dinlediğimiz müziğin pek çok frekansın bileşiminden oluşması, bu bileşim tek tek belki 10khz i bile içermeyen ana sinüs dalgalrından oluşuyor olsa bile bir araya geldiklerinde sinyalin yükselme hızını değiştirmelerinden ve birlikte sanki daha yüksek bir frekans gibi davranmalarından ve entrumanların ana frekanslarının saf tek frekans olmak yerine ana frekans ve harmoniklerini içermesinden kaynaklanıyor. yani 10khz ana ses üreten enstrumanın olduğu bir müzik orkestrasını dinleyebilmek bir kaç misli frekansı kaybetmeden üretebilecek bir sistem gerekebiliyor. ancak çoğu enstruman için 30khz e kadar dayanan sistemler yeterli detayı verebiliyor, ondan ötesi trafoların nitelik yarışına dönüşüyor.
iyi bir trafo tasarımına gelince; kullandığımız malzemenin sınırlılıklarını biliyorsak buralardan uzak kalan bir tasarım başlangıç olmalı, sonrası empedans ve lamba özelliğine (triod pentod ul, vb.) göre iç kayıpları ve rezonansları dengede tutacak bir sarım detayı ve hepsinden önemlisi bunu karkasa saracak maharetli eller gerekiyor.
bunlardan bazılarına sahip olmakla birlikte, maharetli eller için EKA trafodan yardım alıyorum..tasarım oturduktan sonra bu kısmını el becerisi oturmuş işine ilgili profesyonellere bırakmak iyi bir çözüm bence..

selamlar