DIY Audio Türkiye Forum

[hoparlör]

Öncelikle entegrenin (Hazar hocam entegre diyebilir miyiz?) verilerine bakalım derim. Yoksa al işte birisi yapmış ya da veri sayfasında bu var yapalım demiyorum. Çünkü gerçekten ayarlanabilir parametreler var ve hazır bir tasarım var, uğraşmayalım diyeceğimiz birşey yoksa böyle başlayalım derim.

Veri sayfalarını yükledim, genel bir şema da çizdim. Şimdi tipik devre ve özelliklerine bakarak ilerleyelim derim gün içerisinde.

[hoparlör]

TDA7294 açıkcası oldukça yetenekli bir tasarım. 10A tepe akım değeri onun aslında ne kadar yüksek güç verebildiğini de gösteriyor. Veri yaprağında +/- 50V besleme gerilimi maksimum olarak verilse de bunun boştayken ve kısa süreli olarak tolere edilebileceği de belirtiliyor. Normal olarak 40V aşılmamalıdır. Regülesiz bir güç kaynağı ile voltaj iniş çıkışları da hesaba katılırsa 2x28V AC çıkışlı bir trafo ile 28x1,4=39,2-0,7=38,5V gibi bir değer elde ediliyor. Bu riskli bir değer, demek ki 24V olsa 24x1,4=33,6-0,7=32,9V daha emniyetli bir değer olacaktır.

Soğutucu ise oldukça önemli, çünkü entegreyi 100W civarına yaklaştırdıkça ciddi bir güç harcaması da olacağından geniş ve büyük soğutucular da şart olacaktır.

Bu konuları tekrar detaylandırmalıyız ama daha sonra.

Entegrenin iç şeması da burada, görüldüğü gibi komple bir çıkış katı ve koruma devreleri hepsi aynı kılıfa sığdırılmış.

[hoparlör]

Devre şemasını geliştirmeden önce tipik tasarımlara bir bakalım derim. Daha sonra hangi elemanlar ne amaçla hangi aralıklarda kullanılıyor, özellikle bakmamız ve geliştirmemiz gerekiyor. Buradaki devre şemalarını referans alarak nasıl geliştireceğimize karar verebiliriz.

Tipik tasarım olarak normal tek kanal çıkış ve köprü bağlantı ile nasıl çalıştırılacağını şemalardan görebiliriz.

[e_cag]

Diy'e geri dönüşümle ilk yaptığım uygulama köprü 7294 idi. Doğrudan yularıdaki datasheet şemasını aynen uyguladım. Ben de taze hevesiyle 140W'tan başlamışım . Çalıştırdım velhasıl, sonra bir arkadaşa verdim, simetrik beslemeden bihaber olduğundan bir daha haber alamadım. Sesi iyi olacaktı... O zamanlar öğrendiğim:

-TDA7294 köprü bağlanınca yük empedansı soğutma sorunları nedeniyle 8 ohmun altına düşmemeli. Paralel çalıştırmaya ise uygun değil.
-TDA7293 (piyasada bulunabiliyorsa) 7294 ile aynı gücü verirken paralel bağlamaya izin veriyor.

7293 rotası daha iyi olabilir sub için çünkü piyasada bulunabilen subwoofer'ların çoğu 4 ohm oto subları. Paralel bağlama ile 4 ohm daha rahat sürülür.

[hoparlör]

Bu TDA vakasına beni sardıran Ersoy'dur. Ben de ilk köprülü versiyonlarımı onun vrdiği baskılı devreyle yaptım ama çalıştıramadım Devrede o da baktı hata bulamadı ama çalışmadı. Epey değiştirilmiş bir devreydi ve Ersoy yapıp çalıştırmıştı. Ben ise ilk denemelerim, tekrar DIY dünyasına dönüşümde, başarısızdı. Sonra tek kanal kendi ev baskılı devrelerimle çalıştırdım, hatta soket kullanıp farklı üretim entegreleri test devresi haline getirdim.

Paralel bağlama konusunda haklısın ama paralel bağlama işi göründüğü kadar ya da köprü kadar kolay değil. Neden dersen iki kanalı birbirine tam paralel çalıştırabilmek pratikte biraz zor, oldukça seçilmiş ve kritik toleranslı mzleme kullanmak gerekiyor. Açıkcası köprü daha mantıklı, özellikle baslar için, LM serisi olsa tamam olabilir derdim ama köprü devresi de ev tipi subwoofer'lar için fazlasıyla yeterli. Hatta tek başına bile fazlasyla yeterli. Elimde 20cm lik iki tane subwoofer var, son hoparlör projemden artırdığım, o da ayrı bir proje olacak, üstelik piyasada da devamı var.

TDA7293 de iyi bir alternatif ama piyasada bulamamıştım. eBay'de bir sürü hazır kiti var. Ersoy ikisi arasındaki farkı daha iyi biliyor, her ikisini de dinledi netekim

[hoparlör]

TDA7293'e baktığımda gördüğüm en belirgin özellikle +/-50V normal ve +/-60V maksimum boşta besleme gerilimleri. Yani 10V daha yukarıya çıkabiliyor. Her ikisininde High Efficiency/Yüksek Verimlilik devreleri var. Özellikle entegrenin termal korumasının 150ºC'de devreye girmesinden dolayı maksimum çıkış gücünün alınamaması sorununa çözüm getiriyor. THD %10 oluyor ama çıkış gücü 200W'a kadar dayanabiliyor.

Açıkcası bulunsa ve elimde mevcut olsa 7293 sadece +10V beslemesinden dolayı tercih ederdim, 28V trafolarım ile sürmesi daha kolay olurdu. Ancak 24V daha genel bir standart, zaten sardıracağız, piyasada ve de elimde 7294 var, dolayısı ile başkaca bir fark yoksa bunda karar kılabiliriz.

Beslemenin regülesiz olması da sorun değil. İsterseniz regüleli besleme de tasarlayabiliriz. Çeşitli nedenden ötürü regüle beslemeyi pek gerekli bulmuyorum.
Birincisi 10A tepe akımı talep eden bir çıkış katının anlık akım taleplerine regülesiz besleme daha iyi cevap verecektir.
İkincisi entegrenin toleranslı besleme gerilimi regülesiz sorun çıkarmayacaktır.
Üçüncüsü regüle devresi yüksek voltaj ve akım gereksinimi nedeniyle hem karmaşık hem de maliyetli olacaktır.
Dördüncüsü entegre devrenin genel besleme gürültüsü baskılama özellikleri nedeniyle regüleli besleme çok fark yaratmayacaktır.

Regüle besleme eğer entegre devre son voltaj limitlerinde çalıştırılacaksa, maliyetine katlanılıp fazladan şebeke gürültüsü baskılama özelliği kazandırmak için kullanılabilir.

[hoparlör]

Devre elemanlarının amaçlarını daha iyi anlamak için veri sayfalarına başvuralım derim. Zaten başka kaynak yok. Devrenin uygulaması da zaten bu elemanların seçimi, çeşitli yollardan bu elemanların yerine getirdiği fonksiyonların gerçekleştirilmesi ve tabiki besleme devrelerinin oluşturulmasından oluşuyor. Arada veri sayfasında yer almayan ama deneyimlere dayanan bir çok ince detay var. Bunları sadece kendi deneyimlerime dayandırarak belirlemiyorum, DIY toplumun paylaştığı deneyimler bunlar. Neyi neden yaptığımızın farkında olarak ilerlemeye devam edelim diyorum. Sizlerin deneyimleri ve tercihleri de elbette önemli.

Veri sayfalarındaki bilgileri Türkçe'ye çevirdim. Bu arada Blue Mavi'de TDA7293 var görünüyor. İki entegre arasında voltaj farkı dışında slew rate farkı da varmış. Ama tasarımda bir fark göremedim. Dileyen herhangi birini kullanabilir, benim elimde bolcana 10 tane TDA7294 var, dolayısıyla böyle devam ediyorum.

* Pop optimizasyonu için R1=R3 olmalıdır.

[olcayteknik]

gerçekten ilgi ve alakana tşkkür ederim sana şunu sormak istiyorum bu sistemi yaptıgımızada tsarım olarak nasıl bir yol izlicez ayrıca malzeme tedariğini nerden ve nasıl yapabilirim.

[hoparlör]

Belki biraz uzun tuttum asıl hangi ne devreyi nasıl elemanlarla yapalım diye ama bu biraz gerekli.
Çünkü entegre devrelerle yapılan amfilerde üretici firmanın önerdiği devre ve besleme ile pratikte uygulanması gereken ve ses üzerinde büyük farklar yaratan detaylar var. Asıl amacım bu detayları kaçırmadan, ancak entegre devrenin de var olan özelliklerini amacımıza uygun olarak kullanarak ortalamanın üzerinde bir sistem oluşturmak.

Malzeme konusunda ise Karaköy'de henüz son durumu araştırmadım, ama önerilerim olacak.

[olcayteknik]

ewet karaköyde bildiğim entegreleri bulabiliceğimiz 3 5 han biliyorum eski işyerim karaköydeydi malzeme tedariğinde baya bir yardımcı olabiliri orası fiyat olarakta baya makuldür diye düşünüyorum.