DIY Audio Türkiye Forum

[e154]

Hİ-Fİ STANDARTLARI NE DİYOR?

Hİ-Fİ sözcüğü artık dilimizden düşmez oldu. Hİ-Fİ cihazlar alınıyor, Hİ-Fİ cihazlar satılıyor. Hatta Hİ-Fİ ve Stereo kavramlarıda birbirine karıştırılıyor. Gerçekleri öğrenmek için standartlara bakalım. DIN 45 500 normu Hİ-Fİ standartlarını belirlemektedir.

Hİ-Fİ NEDİR?
Reklam amaçlarıyla karmakarışık hale getirilen fakat hiçbir teknik temele daynmayan sloganlarla son yıllarda müzik dinleyicilerinin kafaları iyice karıştırıldı. Önce Hİ-Fİ çıktı ardından Stereo geldi sonra da pek yayılmamakla birlikte Quadro yapıldı. Band kayıt cihazlarıyla birlikte Dolby, High-Com, DNL veya ARNS kavramları duyulur oldu. Son zamanlarda ise bu standardın temellerini iyice çatırdatan optik diskler yapıldı.
Önce sözcüğün anlamını açıklayarak konuya girelim: Hİ-Fİ, İngilizce High Fidelity sözcüklerinden kısaltılmıştır ve ‘’yüksek sadakat’’ anlamına gelir. Bu arada aslına çok uygun olarak müziğin tek kanladan (mono), iki kanaldan(stereo) ve üç veya dört kanaldan (Quadro) gelmesinin hiçbir önemi yoktur.
Ama pazardaki gelişme öyle olmuştur ki genellikle mono cihazlar Hİ-Fİ normuna uymazlar, fakat stereo cihazlar daha baştan Hİ-Fİ olarak tasarlanmışlardır, ve Avrupa’ da geçerli olan DIN 45 500 normuna uyarlar. Bu norm, tanımlanması çok zor olan ‘’High Fidelity’’kavramını bir takım sayılara bağlamak için konmuştur.

DIN 45 500 Hİ-Fİ NORMU NEDİYOR?

Burada standart koyucunun kendi sözlerine kulak verelim, DIN 45 500 normunun ilk sayfasında şu cümle vardır, ‘’ Bu normda evlerde kullanılmak için yapılmış ev-stüdyo cihazları ve sistemlerini de kapsayan yüksek kaliteli sistemler için genel koşullar belirlenmiştir.’’ O halde, norm hem üreticiye hem de o cihazı kullanacak olan alıcıya bir dayanak noktası sağlamak istemektedir. Ancak bu norm hakkında eleştirici seslerde yükselmiştir. Çünkü norm, çoğunluğu endüstriden gelen temsilcilerin oluşturduğu bir kurul tarafından hazırlanmıştır. Tabii bu kurul üreticiler tarafından gerçekleştirilmesi zor olan standart değerler belirlemeye hiç meraklı değildi. Bunun sonucu olarak da gerçek Hİ-Fİ tutkunları bu standardın çok zayıf olduğu sonucun vardılar.
Ancak bütün bunlara karşın standart, Hİ-Fİ cihaz alıcısı için iyi bir kılavuzdur.

BİR Hİ-Fİ SİSTEMİNDE NELER VARDIR?
Bir Hi-Fİ müzik sistemi öncelikle bir takım temel yapıtaşlarından oluşur. Bir UKW/FM Alıcı buna tunerde denir, tunerden gelen işaretleri kuvvetlendirerek hoparlöre veren kuvvetlendirici işte bu temel ünitelerdendir. Teknik nedenlerle radyo yayınlarındaki kalite o kadar yüksek olamadığından ( bu konuya daha sonra geleceğiz), Hİ-Fİ tutkunları için bir pikap kaçınılmazdır. Kıymetli ve ender bulunan plaklarını korumak isteyenler, bunları iyi bir teypte banda kaydederler. Bir çok durumda bu teypler Hİ-Fİ normuna iyi bir şekilde uyarlar. Son olarak ses zincirindeki en zayıf halkadan, yani hoparlörlerden sözedelim. Bunların değerlendirilmesinde objektif ölçü değerlerinden çok subjektif değerlendirmeler belirleyici olmaktadır.






UKW/FM ALICI BÖLÜMÜ
UKW/FM Alıcı bölümü normal olarak bir Hİ-Fİ müzik sisteminin temel donanımı içinde bulunur. Bu parça, artık bizde de yagınlaşan UKW vericilerini almaya yarar. Bu vericiler şimdi stereo yayın da yapmaktadırlar ve Hİ-Fİ müzik meraklıları için değerli ve neredeyse kesintisiz bir kaynak oluştururlar.
Hİ-Fİ tunerlerde çoğunlukla Orta, Uzun ve Kısa dalgaları almak olanağı da vardır. Ancak bunlar, teknik nedenlerden ötürü hiçbir zaman Hİ-Fİ normuna erişemezler ve bu yüzden de sadece birer ek olarak görülmelidirler. UKW radyo yayını tekniğinin bir dezavantajını da gözardı etmeyelim. Yine teknik nedenlerden ötürü yayınlanacak işaretin verici tarafından 15 kHz de sınırlanması gerekmektedir. Yaşları biraz ilerlemiş insanlar bu frekanstaki sesleri zaten doğrudan duyamazlar, ancak işaretteki yüksesk frekanslı bileşenler müziğin tınısı üzerinde etkili olduklarından, bunların bastırılmasının etkisi hemen duyulur. Uzmanlar bu durumda sesin o kadar parlak olmadığından söz ederler. DIN 45 500 Hİ-Fİ normu Sayfa 2’ de sınır biraz daha daraltılmaktadır. Norm, 40 Hz……12,5 kHz lik bir bandı yeterli görmektedir. Bu frekans bandının sağlanmasında Hİ-Fİ tuner açısından hiçbir zorluk yoktur. Ama 40 Hz ile 12 500 Hz arasındaki bandın bütün frekanslarındaki işaretlerin aynı seviyede olması da istenseydi, o zaman teknik açıdan zorluklar çıkardı. Bu yüzdende DIN normu +3 dB lik seviye oynamalarına izin vermektedir. Böylece toplam oynama 6dB olurki , buda çıkşta , bazı işaretlerin gerilimlerinin diğerlerinin yarısı kadar olacağı anlamını taşır. İki stereo kanal arasındaki seviye farkları için ise norm biraz daha sıkı davranmakta ve sadece 3dB lik kaymalara izin vermektedir. Genel olarak asıl önem distorsiyona verilmektedir. Toplam harmonik distorsiyonu ile yüzde olarak gerçek işarete oranla ne kadar istenmiyen işaret üretildiği verilir. UKW alıcılarında toplam distorsiyon %2 olabilir.


ELO Elektronik dergisi SAYI:32 Eylül 1986
Günter KNAUFT

[drhardware]

Güzel ve nostaljik bir yazı... Eskiden her hafta alırdım bu dergiyi, heyhad!
Neyse, bu konuda bir yorumum bir de fikrim olacak;
Artık HIFI normları epey ilerledi sayılır. DIN 45500 normu tarihin tozlu yapraklarında kaldı. Zaten yerine ISO EN normları geldi. Buna rağmen halen bu standartlara dahi uymayan binlerce çeşit cihaz var.
Gelelim fikrime;
Ne yazık ki artık elektor, elo ve elektronik dergilerinin Türkçe baskıları yok. Hatta orijinal baskılarını bulmak dahi güç.
Çok zor bir işmiş gibi görünse de; hani "karanlığa küfredeceğine bir mum yak" sözünü uygulamaya geçirmek adına; site olarak bir kaç eleman toplanıp (yabancı dil bilen) bu dergilerden birine müracaat edip Türkçe dergi çıkartmak istesek... Hatta yetinmeyip bir matbaayla anlaşık ayda birkaç yüz basım yaptırabilsek..
Nasıl fikir? Katılan, yardımcı olan olur mu? Amaç asla ticari değil.

[e_cag]

Her sayı için 1-2 yazıyı İngilizce'den çevirmeyi taahhüt edebilirim.

[drhardware]

Ettik iki kişi.... Daha çok adam lazım. Ha gayret!

[e154]

elimde 5 10 tane kadar eski (1979.....) dergilerden var. ama dilinden anlamadığım gibi bi kaç tane işimze yarayabilecek geri besleme ve giriş elemqnları hesaplanması gibi konular gözüme çarptı... doktor birde elindeki tozlanmış kitapları olaki atarsan falan talibim

[drhardware]

Hmmm... Kitap atmak! Sanırım en son Hitler döneminde Almanya'da yapılıyordu. Belki de yakmışlardı onlar... Neyse ben kitap atmam!

[e154]

bi ihtimal demiştim zaten. e o zaman cd işini hatırlatayım...
yabancı dilim yok ama elimden geleni yaparımmm...

[hoparlör]

Sevgili arkadaşlar,

İngilizce konsunda bir sorunum yok ama tercüme işinden acayip sıkılıyorum. Bu işi yapanlaı da çok takdir ediyorum, bu ne sabırdır! Eskiden gene dayanırdım ama konu bana ilginç gelir de konsantre olabilirsem neden olmasın? Ama derginin çıkması için gereken desteği de vermek isterim. Derginin mizampajı vs. gibi konular, artık durum göre ne olursa. Derleme yazı da hazırlamaya çalışırım.

Matbaa işleri konusunda sanırım en güzel bilgiler Kapibara'da, onun adına konuşmayayım ama bu konuda kağıt, baskı, film, kalıp vs. konularında yardımcı olabilir veya fikir verebilir.

Eski elektorlar pdf formatında çeşitli forumlarda var, elektrotekno vs. gibi, adını tam hatırlamıyorum. Türkçe, İngilizce ve hatta İspanyolca

[Kapibara]

Matbaa da ofset olarak bastırmak aşırı maliyetli olacaktır bu miktar için. Film ve kalıp giderleri çok tutar ki ancak bunu yüksek tirajlı üretimlerde kurtarabilirsiniz.
Bana göre en iyi yöntem dergiyi PDF formatında hazırlamak, böylece isteyen bilgisayarında açar okur isteyende bu pdf dosyasını gider bi dijital çıkış alan yere bastırıp kağıda döker veya kendi yazıcısında basar.
Aklıma gelen en pratik yöntem bu ama asıl sorun çeviri işi olacaktır.

[berat23]

çeviri yapabilirim ama malum zamanım çok az.uygun zamanlarda bu işlere bakabilirm