Öncelikle elektrik eğitimi almış arkadaşların iyi bildikleri,
ya da biliyor olmaları gereken bir kaç temel bilgi.
Hani hep sorarız ya, kaç watt trafo kullanmalıyım?
Doğru soru; kaç VA (volt amper) ? olmalı.
Elektrikte power factor, ya da teknik ifade ile cos fi
gibi bir değer vardır.
Kullandığımız yüklere göre değişkenlik gösteren,
akım-gerilim arasında oluşan açıdır.
Yüklere göre nasıl değişkenlik gösteriyor?
Watt ve VA in eşit olduğu zamanlar, yüklerin endüktif ya da kapasitif
olmadığı, rezistif yükler kullanıldığı zamanlardır.
Bu yükler flamanlı ampuller, rezistanslı ısıtıcılar gibi yüklerdir.
Bu durumda 100W lık bir enerji ihtiyacımızı 100VA bir trafo ile
karşılayabiliriz.
Ama enduktif balastlı fluoresanlar (gaz deşarjlı lambalar),
kondansatorlerin kullanıldığı dc güç kaynakları gibi yükleri
beslemek için, bu cos fi değerini bilmemiz gerekir.
Dikkat etti iseniz enductif balastlar üzerinde cos fi 0.55
gibi bir ifade de görmüş olmalısınız.
Ek devrelerde simulasyonlarını gördüğünüz devrelerden
ac devrede Wattmeter üzerinde
power factor 1.000 dir.
Dolayısı ile 20V x 2A / cos.fi (1.000)= 40W olur.
Şimdi iyi bildiğimiz dc besleme devresine bakalım.
Ne yaparız hep, çıkış voltajımız ac voltajın tepe noktası olacağı
için giriş ac voltajımızı biraz düşük tutarız.
16V ac bu devredeki yük ve 10000u kond. ile 20VDC vermektedir.
Dikkat ederseniz wattmeter üzerinde power factor0.457 dir.
Akım ve voltaj olarak baktığımızda 40W trafo bize yetecektir.
Aslında doğru, ama bizler trafo alırken 40W dediğimizde kimse sormaz
cos.fi kaç diye.
Oysa hesap diyor ki, giriş voltajının 16V olduğu için ilave kayıplar ile
ihtiyaç 44W / cos.fi (0.457)=96VA
Piyasada, özellikle elektronikçilerde trafolar w olarak satıldığı için,
dc besleme trafolarımızı tespit ederken ihtiyaç olan gücü kabaca x2
yaparsak ve audio için tel direnci düşük olsun gereksinimi nedeni ile
biraz daha güç eklememiz gerekir.
Yani ben 40W dc besleme için 120W tercih ederim.
Şimdi gelelim amplifikator besleme devrelerine.
Class a dendiğinde aklımıza ilk olarak ısı ve besleme kond.leri gelir de,
class b dendiğinde akla sadece çıkış gücü gelir
ve bir köprü diod, bir kond. yeter.
Evet, hangi cihazı açarsak açalım, toplam 200W(?) amplifikator içinden
100W trafo ve her kola birer 10000u yeterli görülmüştür.
Aslında class b sanırım dışlanmış amplifikatorlerdir.
E tabii hal böyle olunca da class b ile class a arasında hak edilmişin
ötesinde farklar algılanır.
30-35W SE veya PP class a için kol başına 40-50000u kondler olmazsa olmazdır da,
class b olduğunda 10000u yeter abi.
Yok arkadaşlar, 30-35W class a için toplam 50000u kond. kullanıyorsak,
100W class b için de benzer kapasiteleri kullandığınız zaman ne demek istediğimi
daha iyi anlayacaksınız.
2x30-35W class a için 400VA trafo kullanıyorsak,
2x100W class b için de aynı ihtiyaç gereklidir.
Ha buradan sadece daha iyi baslar anlamı çıkmasın.
Zira detaylar dediğimiz üst frekanslar en az baslar kadar,
hatta daha fazla ihtiyaç duyar kapasite ve low ESR ye.
Umarım katkım olabilmiştir.
Selamlar